Saturday, March 29, 2008

रिपोर्टरको डायरी

-जीवन देवान गाउँले

१० मार्च २००८, सनिवार
कहिलेकाँही निरुउदेश्य यात्रा गर्दा पनि उदेश्यको निर-निर पुगिदो रहेछ लक्ष्यको प्रत्याभुति हुदोरहेछ र थोरै सफलतामा पनि आनन्दको अनुभुति मिल्दो रहेछ ।
आज मलेसिया भरि मतदान हुदैछ । यसपल्टको चुनावमा प्रतिपक्ष दलले विगतका तुलनामा भन्दा बढि सिट ल्याउने चर्चा छ । तर सरकार चाही पुरानै दल अर्थात उम्नो गःल्इ पार्टीको हुन्छ भन्छन । राजनीति मेरो लागि उति चासोको विषय हैन त्यही भएर पनि मैले मलेसियामा राजनीतिक गतिविधि कुन प्रकृयामा हुन्छ सरकार र प्रतिपक्षमा रहेका पार्टीहरुको अवस्था के-कस्तो छ भन्ने मेलोमेसो पाउन सकिरहेको छैन । वस् देखिरहेछु - चुनावी रौनक नेपालमा जस्तो भने छैन ।
आजकाल सनिवार प्राय फुस्रदमा नै बिताउने गरेको छु । कोठामा बसीरहँु -अल्छी लाग्छ बाहिर कत्तै जाउँ-खास काम हुन्न । तर शनिवार आईतवार कोताराया जानु मेरो लागि तारिख धाएजस्तो हुन थलेको छ । काम होस या नहोस म कोतारायापट्टि नै खिचिन्छु । यही प्रकृयामा आज पनि बिनाकाम कोताराया आईपुगेको छु ।
कपालको जंगलमा मुल फुटेर निधारको पखेराबाट हाम्फाल्दै गाला र गर्धनको कुलेसो भई बगेको पसिनाले छपक्क भिजेको टिसर्टमा सुन्दर आले भेटिए । पत्रिका भागबण्डा लगाउदा लगाउदा लखतरन भएका रहेछन । पत्रिकाको भागी पुर् याउन नसकेकोमा हैरान थिए । मलाई भेट्ने बित्तिकै आफ्नो हैरानी एकातिर थाती राखेर सोधे ः- सर ! तपाई आज कहाँ जाने हो
आले जी लाई राम्ररी थाहा छ कि म फुस्रद मै छु तैपनि सोधी टोपल्छन । मेरो बेफुस्रदीलाई देखेर उनले केलाङ्ग जाने प्रस्ताव राखे । किन के को लागि जस्ता सवालहरुसँगै ६ वजे कोताराया आईपुग्ने सर्तमा जान माजुर भए । त्यतिन्जेल सुर्केली बेखवरजस्तै थिए । सुन्दरको केलाङ्ग जाने उदेश्यको लागि सुर्केली मात्र एक सुरो व्याक्ति हुन अनुभवका पोख्त । मैले सोधे ः- सुन्दर जी ! देवेन जी खै
सुन्दरको कल सुर्केलीलाई प्रतिकि्रया सुन्य मोवाईलको घण्टी बजीरहयो । फोन उठेन फिस्स हाँस्छन र भन्छन - देवेन जी म सँग रिसाउनु भो क्यारे ! फोन नउठ्नुको जड कारण थाहा छैन तर पनि रिसाएका लख काट्छन सुन्दर । म के जान्नु उनीहरु बिचको खटपटी ! आफ्नो मोवाईलमा कल गर्न पुग्दो पैसा छैन । सुन्दर जी लाई अनुरोध गर्छु फेरि कल गर्न । पुन प्रयासमा पछि फोन उठ्यो र सम्पर्क भयो । मैले भने ः- तपाई पनि केलाङ्ग जाने हो
हतारको सोधाईमा मैले शब्द संयोजन गर्न ढंग पुर् याईनछु । जव मेरो प्रश्नमा ूपनिू थपियो तव सुर्केली जीलाई लाग्यो - हामी औपचारिकता दर्शाउदै छौ । म उनको मनको कुरो यस्तै अन्दाजा गर्छु । खोँचे थाप्नमा उनी पनि कमका छैनन ओठे जवाफ फर्काए - लाने भए जाने । मैले ूपनिू नथप्नु पथ्र्याे । पनिको आडमा कतिविधी आशंकाहरु लुकेका हुदोरहेछन भन्ने म महसुस गर्छु । तर गर्ने के हतारमा बोली खुस्की गयो । मैले आफ्नो आसय त्यस्तो नभएको अर्थ लाग्ने भाषामा भने ः- हैन जाने हो भने पखिन्छौ बरु अलि चाँडो गर्नु होला ।
सुर्केली केलाङ्ग जान तयार देखिए तर हामीले नआईपुगुन्जेल कुर्न पर्ने भयो । कुराई लामै भयो । पट्यार लाग्दो कुराईको ब्यथा कुर्नेलाई मात्र हुन्छ । विचरा सुर्केली पनि के गरुन ! चुनावको दिन त्यसमा पनि जलान आम्पाङ्गको सडक । चढेको बस जाममा फस्यो । ढिलै गरेर भए पनि आई पुगे । धपेडीले उनको सास तलमाथि गर्ने क्रम रोकिन नपाउदै हानियौ केलाङ्ग बसपार्क ।
प्रतिजन आरएम २ः५० सेनको दरले बसमा उक्लिन नपाउदै सुन्दर जी ले भाडा चुक्ता गरे । त्यसपछि हामी बसको पिछाडिको बाल्कोनी सिटमा बस्यौ जहा तीन जना एकलहरमा बस्न सकिन्थ्यो । चढेको केही छिनपछि बस गुड्न थाल्यो र क्षणभरमै हाईवेको गतिमा हुईकियो । हामी चुपचाप पनि छैनौ नयाँ बातचित पनि भएको छैन उही समय कटाउने गफ । मलेसियाको मतदानलाई आँखै अगाडि देख्न पाउदा सुर्केली निकै मख्ख रहेछन । नहुन पनि किन !! राजनीति पृष्ठभुमि भएका न परे । उनले भने ः- ूअन्तराष्ट्रिय जगतको मतदान प्रकृयालाई पनि देखियो जीवनमा अनुभवको महत्पुर्ण उपलब्धी हो ।ू
ूखै सुन्दर जी ! चुनाव सम्बन्धि एकदुईवटा फोटो खिच्नुहोस न यार ।ू- बस चढ्नु पुर्व नै उनले कर गरेका थिए तर दवाव दिन नसकेको कारण आले जी ले टेरपुच्छर लागाउनु भएन । आफ्नो पासमा क्यामेरा नहुनको तिक्तता मलाई पोखे - भोट हाल्दै गरेको फोटो खिच्नैपर्ने थियो ।
ू ऊ ! त्यही त हो नि आईएमई ू- चोर औला सोझ्याएर सुन्दरले भने । बस भित्रैबाट आईएमई केलाङ्ग शाखाको मोहोडा देखिदो रहेछ । तीन टाउकै उत्तैतिर फर्केर हेर्दैथ्यौ चढेको बस कोल्टे मोडियो र हेर्दा हेर्दै आईएमई ओझेल भयो । ड्रईभरले घच्याक्क ब्रेक मार् यो गति कम गर्दै गुडिरहेको बस रोकियो । अन्य यात्रुहरु सँगै बसबाट फटाफट उत्रिएर हामी सिधै पर्वत रेष्टुरेन्टतिर मोडियौ ।
प्रभु रेमिट केलाङ्ग शाखाको तलामाथी अवस्थीत पर्वत रेष्टुरेन्टमा पस्दा खासै चहल पहल थिएन । हामी एउटा टेवुल रोजेर चिसो तान्न बस्यौ । यस रेष्टुरेन्टमा मेरो प्रवेश दोस्रो पटक हो । पहिला उद्घाटनको दिन पसेको थिए । पहिला र अहिलेमा केही परिवर्तन भएको रहेछ । जस्तै ः- उद्घाटनको लागि बनाएको माचमा मध्यभागमा भएको क्यासियर सारिएछ । पहिला पुरै हल रेष्टुरेन्ट प्रायोजनको लागि थियो अहिले हलको आधा भागमा कपडा पसल थपिएछ ।
पत्रिकामा फिचर लेखनको सोच सुर्केलीको हो भने केलाङ्ग आलेको राजाई अनि हामी केलाङ्ग बजार पुगेको खास त्यही उद्देश्यले । हामीलाई केलाङ्गमा नेपाली बजारबारे केही टिपोट गर्नु थियो । अर्को टेवलमा लंघाली आवाज पढ्दै गरेका दुर्गाबहादुर शाही देखिए उनी नेपाल ट्रेड युनियन महासंघ जिफन्ट सपोर्ट ग्रुप मलेसियाका केन्द्रिय सदस्य पनि हुन । उनीसँग हाम्रो पहिलादेखि कै चिनजान हो । सुर्केलीले हाल उठाएर बोलाएपछि उनी हामी बसेको टेवुलमा जोईण्ट हुन आए । हालखवरको आदन प्रदानपछि केलाङ्ग बजारबारे चासो रख्यौ ।
ूबजारमा नेपालीहरुको चहल पहल बढ्दो छ पहिला जस्तो लुटपाट हुन छाडेको छ ब्यावसायीहरु थपिदै छन ।ू - दुर्गा जी ले बताए । तर रेष्टुरेन्ट ब्यावसायीहरुले पेय पदार्थ कम गुणस्तरको बेच्छन् की भन्ने शंका गदै हामीलाई भने - ूठभ्ीभ्ख्भ्ल् मा पाईने चिसो र नेपाली रेष्टुरेन्टहरुले बेच्ने गरेको चिसोको स्वादमा फरक पाईन्छ ।ू
रेष्टुरेन्ट पसेदेखि नै सुन्दर अलि ब्यास्त हुदै थिए । दुर्गा जीसँगको हाम्रो गफमा कहिले मिसिने त कहिले निस्कने गर्दैथिए सुन्दर । यहि क्रममा रहेका सुन्दरले हामीलाई खुसुक्क सोधे ः- सर ! रेष्टुरेन्ट संाचालकसँग पनि सोध्नु पर्छ की बोलाऔ म सुर्केलीको मुख ताक्छु उनी भन्छन -अँह पदैैन ।
ूहाम्रो उद्देश्य कोही कसैले भेउ नपाओस ।ू- यो सुर्केलीको मनसाय हो । दुर्गा शाहीलगायत त्यहा भेटिएका साथीहरु सँग विदा मागेर हामी पर्वत रेष्टुरेन्टबाट बहिरियौ ।
सुन्दर अगि लागे हामी पच्छाउछौ । उनी स्वात्त पसे मैले सोधे - यो कुन रेष्टुरेन्ट हो ।
ूसम्झना ।ू भन्दै कुसर्ी तानेर सुन्दर बसीहाले । म पनि रेष्टुरेन्टको वातवरण नियाल्दै बस्छु । िसंगारपटार लोभ लाग्दैछ सफा सुघर पनि बसुबसु लाग्दो ।
ूओ सुन्दर ! यहाँ हल बनाउ भनेको कसो होला ू सोध्ने रेष्टुरेन्ट मालिक डेभिड श्रेष्ठ रहेछन् । रेष्टुरेन्टसँगै जोडिएको हल हेर्न हामी पनि डेभिड जी सँगै जवरजस्ती पर्खाल फोडेर पस्न मिल्नेगरिको भ्वाङ्गबाट पस्यौ । मर्मतमा रहेछ करिव १०० जनाजति अट्ला हामी अनुमान लागाउछौ । डेविड जी को सोच रहेछ - हल स्थापना गर् र्ने र नेपालीहरुलाई कार्यक्रम गर्न दिने । हामीले उहाँको सोचाईको सरह्रना गर् यौ ।
हामी पुन सोही टेवुलमा आएर बस्यौ । रेष्टुरेन्ट मालिक आफैले चिसो मगाउनु भयो । चिसो पिउने क्रमसँगै हामीविच धेरै कुराहरु भए । जस्तो ः- पहिला केलाङ्ग बजार लुटपाट र गुण्डागर्दीको अखडा नै थियो । दिन दहाडै नेपालीहरु लुटिन्थे - कुटिन्थे । व्यावसायीहरु कोहीपनि व्यावसाय खोल्न आँट गर्दैन थे । यही विषयमा अडिएर डेविड श्रेष्टले भने - ूहामीले रेष्टुरेन्ट खोलिन्जेलसम्म लुटपाट हुन्थ्यो त्यस्ता लुटेराहरु कपाल लामा लामा पाल्ने ईण्डोनेसियाहरु हुन । त्यसपछि साथीहरु बटुलेर ती झ्याप्ले लेटेराहरुलाई खेदी खेदी पक्डियौ कोठामा थुनेर मर्मत गर् यौ र कपाल काटिदियौ । हिजोआज त्यस्ता लुटेराहरु छैनन गुण्डागर्दि पहिलाजस्तो हुदैन त्यही भएर यतिबेला व्यावसायीहरु केलाङ्ग बजारमा लगानी गर्न उत्साहित छन ।ू
केलाङ्गमा भएको सातवटा रेष्टुरेन्टमध्ये चारवटा रेष्टुरेन्टका मालिक हुन माया राई - यो कुरा सुन्दरले हामीलाई बाराम्वार भनिरहेका थिए । अहिले हामीसँग बसेर डेविड श्रेष्ठ र माया राई श्रीमान श्रीमती रहेछन । तर माया राई भेटिईनन । हामी रेष्टुरेन्टबाट बाहिरिने बेला डेविड भन्दै थिए - ूअर्को ठाउँमा पनि फ्लाट हेरेको छु स्नुकर हाउस खोल्ने सोच छ ।ू
निस्कदा निस्कदै हामीले भन्यौ - त्यसो भए अर्को पटक स्नुकर खेल्न आउनु पर्ला ।
त्यसपछि पस्यौ - नेपाल भिलेज रेष्टुरेन्ट । ग्राहकको उपस्थिती राम्रै देखिन्थ्यो । म धेरै अल्मलिने सोचमा थिईन तर देवेन जी ले केही पिउने अड्डी कसेर बसे । बस्ने नै भएपछि म केही ठोस चिज खान्छु भनेः- चाउमिन मगाउनुहोस मेरो लागि । बिहान देखिको चिसो पिउदा पिउदा पेट फुलिएर आकासिएको भए पनि ठोसको नाममा एकगेडो अन्न परेको थिएन । ठोस खाएर नै ढाडिने विचार थियो मेरो तर चाउमिन नबन्ने भयो वाईवाईमा मलाई अलिकति पनि रुचि छैन त्यसैले भने - चाउमिन बन्दैन भने वाईवाई पनि बनाउनु पर्दैन ।
ूअव छतमा गएर फोटो खिचौ है !ू - बल्ल सुन्दरले फोटो खिच्ने कुरो निकाले । न्यु स्टार रेष्टुरेन्टको तलामाथी छत रहेछ । त्यही छतबाट केलाङ्ग बजार घुमिघुमि हेर् यौ । केलाङ्ग बजारको दृश्य आफ्नो क्यामरामा कैद गर्न ब्यस्त थिए सुन्दर । उनको ब्यस्ततालाई खलल पुर् याउदै देवेन जी बोले - ल सुन्दर जी जीवन जी र मेरो एक पोज फोटो लिनोस त ! केलाङ्ग वजारको पृष्ठभुमीमा हामीलाई कैद गर्दै सुन्दर जी ले क्यामरा क्लीक गरे । एल।सि।डी। स्क्रीनमा कैद आफैलाई हेर् यौ र एकसाथ बोल्यौ - आहा ! राम्रो आएछ ।
जानेबेलाको सर्त हो ६ वजे केएल पुग्ने । घडीमा ५ः३० भै सकेको थियो त्यही भएर हुनुपर्छ सुन्दर जी लाई केही भन्नु परेन । हतार हतार लागे बस स्ट्याण्डतिर । केएल॥केएल…कराएको सुनिदै थियो । हामी बसमा उक्लियौ र पछिल्तिराको सिटमा बस्यौ तर यसपटक पहिलेजस्तो एक लहरमा बसेनौ । एकापट्टीको डबल सिटमा देवेन जी र म बस्यौ । सुन्दर जी च्याखे थाप्न अर्कापट्टिको सिटमा एक्लै बसे । एकैछिन पछि एउटी बुढीमाउ आएर त्यो खाली ठाउँ भरे । देवेन जी र म खित्ता छाडेरै हाँस्यौ आँखा चिम्सो पार्दै सुन्दर जी मुसुमुसु गरे र खिसि्रक्क परे ।
चढेको करिव ४५ मिनेट पछि बसले केएल ल्याईपुर् यायो । मलाई जति हतारो देवेन र सुन्दरलाई थिएन । द खुकुरी जै भने दुवैजनाले । हामी द खुकुरी पस्यौ र एउटा टेवलमा बस्यौ । के अर्डर गर्ने भन्ने कुरो चल्दै थियो । रेष्टुरेन्ट मालिक विश्व जी पनि हामीसँग जोईन्ड हुन आउनु भयो र उहा आफैले कफि अर्डर गर्नु भयो । सुन्दर जी ले बङगुरको कान फर्माईस गरे । हाम्रो अर्डर केही वेरमा नै टेवलमा आयो । सुन्दर जी भन्दै थिए - सर ! मेरु केलाङ्ग हुदै केएल आईपुग्ने ननस्टप सेवा छ नी थाहा छ
मैले आफ्नै थेगो बोले - हो र !
म के त थाहा छैन - सुन्दरले दोहोर् याए ।
त्यतिबेला मलाई कफीसँग बंगुरको भुटेको कान खानुको बेस्वाद भएजस्तै सुन्दरको ननस्टप सेवाको कुरा पनि बेतालको लागि रहेको थियो । घडी हेरे ७ वजी सकेको रहेछ । मलाई ढिलो भै सकेको थियो । साथीलाई एसएमएस गरे लेखे - क्ष् बः इल् त्ज्भ् ध्ब्थ् द्यग्त् क्ष्त्क् च्भ्ब्ीीथ् ज्ब्ख्थ् व्बः। क्इ एीक् ध्ब्क्ष्त् क्ष् बः ख्भ्च्थ् क्इच्च्थ् ँइच् ीभ्त्।त्त्त। त्यसपछि कान खाई सकेर मात्रै जाने विचारमा ढुक्कले बसे ।


for comment,- g1gaunle@yahoo.com

Friday, March 21, 2008

ूयौन ईच्छा र ह्यापी सण्डेू

-जीवन देवान गाउँले


सेक्सको मामलामा खाडि मुलुकभन्दा मलेसिया बढि नै स्वातन्त्र होला । त्यही भएर नै हुनसक्छ उस जमानादेखि खाडि मुलुक प्रवेश गरेका नेपालीहरुको यौनबारे त्यति चर्चा गरिदैन जति हिजोअस्तीबाट मलेसिया पस्न थालेकाहरुको बारेमा गरिन्छ । यसलाई एउटा बिडम्वना नै मान्नु पर्छ ।
ूढोकामा केटीको जुत्ता चप्पल राख्नु पर्छ रे !ू यो मलेसियामा कार्यरत नेपालीहरुको जन-जीवनबारे नेपालवासीहरुले गर्ने टिप्पणी हो । उनीहरुको कथन छ- यसरी ढोकामा केटीको जुत्ता चप्पल नराख्ने हो भने केटीहरु आफै ढोका खोलेर पस्छन अनि आइलाग्न थाल्छन । आईलागेपछि जाईलाग्ने नेपाली स्वभावबारे जो-कोही पनि जनिफकार छन । अझ आईलाग्ने केटी भएपछि आईतवार नै किन कुर्थे र ! कुर्दै कुर्दैनन् । त्यसैले मलेसिया जानेहरु नबिटुलिएका सायदै होलान ! भन्ने ठान्छन नेपालबासीहरु । देशवासीहरुको गिदीमा यस्तो सोच कसरी पस्न गयो यो मलेसियामा कार्यरत नेपालीहरुले सोच्नुपर्ने गहन विषय हो ।
खास गरेर रोजगारीका लागि विदेशिने भनेको सरदर १८ देखि ४५ वर्ष उमेर बिचका नै हुन । यो उमेर भनेको यौन ईच्छाशक्ति प्रवल रहदो अवस्था हो । यो उमेरमा यौन ईच्छाले जो कोहीलाई पनि गाँजीरहेको हुन्छ र त्यो शक्तिले कुनै न कुनै बेला मनोबैज्ञानिक असर पुर् याई रहेको हुन्छ । एकातिर यो अवस्था भनेको सेक्स अनुभव नभएकाहरुका लागि यौनकुण्ठाले कुत्कुत्याउदो उमेर हो भने अर्कोतिर सेक्स अनुभव भएकाहरुका लागि लतजस्तो तलतल लागिरहने उमेर हो । सेक्सको चहानाले कुतकुत्याएकाहरु र तलतलको तिर्खा मेट्न चहानेहरुको लागि मलेसियाको वातावरण अनुकुल छ । यो हामीले देख्दै आएका छौ । भरि भए पछि पोखिनु स्वभाविक हो । बैसको उन्मादमा अनि अभावमा जो कोही पनि पोखिन आतुर नै हुन्छ । त्यो आतुरतालाई कायल बनाउन सक्ने उपयुक्त वातावरणमा नबग्नेहरु सायदै होलन । फरक बग्नुको हो । जो छताछुल्ल हुदै बग्छ त्यो टाढाबाट नै देखिन्छ र त्यसको चर्चा बढि हुन्छ । वस मलेसियाको हकमा जे-जस्तो हल्ला छ त्यो आवश्यकता पूर्तिको लागि उपभोग गर्ने ढंग नपुग्दाको परिणति मात्र हो ।
मानव जीवनमा कोही सेक्सलाई अनिवार्य मान्छन भने कोही अनिवार्य मान्दैनन तर महत्वपूर्ण चाही ठान्छन । जे होस यौन तृष्णा तृप्त गर्नलाई मलेसिया उराठ लाग्दो मरुभुमि होईन । चाहेमा यौन ईच्छा पुरा गर्ने कोठीहरु प्रसस्त छन पॆशेवर धन्दावाल्नीहरु पनि उतिकै पाईन्छन । तर पाईन्छ भन्दैमा लापरवाही गर्नु ठिक होईन । हाम्रो त्यही लापरवाही गर्ने बानीले गर्दा नै मुलुकमा नराम्रो सन्देश पुगेको हो ।
अस्तीमात्र पेकान नेनास भन्ने ठाउँको एउटा घरमा मलेसियान पुलिसले छापा मार्दा ३ ईण्डोनेसिया केटी र ७ जना विदेशी कामदार पर्काउ परेछन । छापा मारिएको सो घर वेश्यावृद्धि गर्ने घर रहेछ भने ति तीन केटीहरु बेश्या रहेछन । बेश्यागमन गर्न जादा पर्काउ परेका ७ जनामध्ये ६ जना कम्पनीमा काम गर्ने नेपाली रहेछन त्यो पनि २० देखि ३० वर्ष उमेर विचका । गएको आईतवार साँझ ८ ः ३० वजे घटित सो घटनामा ति साथीहरु सायद ह्यापी सण्डे मनाउन कोठाबाट निक्लेका थिए होलान । तर उनीहरुको दिन बलियो थिएनछ यौन ईच्छा मेट्न जादा फसिए । दिन लागेपछि कसैको केही जोड चल्दैन । हुनसक्छ उनीहरु बुद्धि पुर् याउदा पुर् याउदै पनि फन्दामा परे । जसरी परेका भए पनि मलेसियान दैनिक अखबर दी स्टारले गत मंगलबारको अंकबाट सो कुरो बाहिर ल्याईसकेको छ । सेक्स भन्ने बित्तिकै लाज मानिहाल्नु त नहुने हो तर पनि बेश्यागमन गर्न जादा नेपालीहरु पर्काउ परेछन भन्दा लाजमर्दो नै हुदोरहेछ । सोचौ हामीले यो कुरामा सरम मान्ने की नमान्ने


for comment,- g1gaunle@yahoo.com

Saturday, March 15, 2008

अहिले त केला बसौ बसौ पो लाग्ने भएछ



कुनै समय केलाङ्ग बजारको नाम सुन्ने बित्तिकै हंशले ठाउँ छाडेको महसुस हुन्थ्यो । के।एल। बासिन्दा नेपालीहरु केलाङ्ग बजार तिर जान उति रुचाउदैनथे । कामै परे जान्थे नत्र घुम्न कै लागि भनेर चाहीँ हतपती त_िम्सदैनथे ।
के।एल। बाट करीव ४५ मिनेटको बस यात्रा गरे पुगिने केलाङ्ग बजार जानलाई के।एल। बासीहरु किन आनाकानी गर्थे कि बस भाडा महंगो भएर हो भन्ने सवालमा एक भुक्तभोगी भन्नु हुन्छ -ूबस भाडा मंहगो भएर त किन हुनु नी ! जिन्दगानी महंगो भएर हो । जानीबुझीकन पनि जीवनलाई दाउमा लगाउनु छ र !ू भाडा कै कुरा गर्दा अहिले अरएम ३ लाग्छ के।एल। देखि केलाङ्गसम्मको ।
सेलाङगोर राज्य अन्तरगत पर्ने केलाङ्ग एरीयालाई गतिलै औधोगीक क्षेत्र मानिन्छ भने केलाङ्ग बजार टा्रन्जीट पोईन्ट नै भन्दा हुन्छ । कापार बान्तिङ्ग मेरु पोर्ट केलाङ्ग साआलम श्रीमुडा वंशापुरी ९९ केलाङ्ग केलाङ्ग उक्तामा कंम्पोङ्गजावा क्षेत्रवासीहरुको ग्यादरिङ पोईन्ट पनि हो केलाङ्ग बजार । त्यही भएर केलाङ्गमा नेपाली बजार बसाउन सन २००२ तिर नेपाल भिलेज नामको रेष्टुरेण्ट खोले डिल्लीराम श्रेष्ठले । त्यस पछि आँखा लाग्न शुरु भयो नेपाली ब्यवसायीहरुको केलाङ्ग बजारमा । अहिले केलाङ्ग बजारमा मात्रै जम्मा ७ वटा रेष्टुरेण्ट खुलि सकेको छ । भने मिनी मार्केटको रुपमा लाली गुराँस द गोरखा शुभकामना पसल आदी खुली सकेको छ ।
अहिले केलाङ्ग बजारको स्थीति कस्तो छ भनेर पर्वत रेष्टुरेण्टमा भेटिएका ट्रेड युनियन महासंघ जिफन्ट सपोर्ट ग्रुप मलेसियाका केन्द्रिय सदस्य दुर्गा शाहीलाई सोध्दा भन्नुहुन्छ - ूबजारमा नेपालीहरुको चहल पहल बढ्दो छ पहिलाको तुलनामा लुटपाटका घट्ना कम छ ब्याबसायीहरु थपिदै छन ।ू
पहिला-पहिला पैसा पठाउन के।एल। नै आउनुपर्ने बाध्यता थियो सबैलाई । त्यतिबेला केलाङ्ग हुदै आउनेहरुकाले ज्यानलाई भाग्य भरोसामा राखेर हिड्नु पथ्र्यो । विशेष गरेर कापार बान्तिङ्ग मेरु पोर्ट केलाङ्ग वासीहरुले । उनिहरुले के।एल। आउनलाई केलाङ्गमा बस नफेरे धरै थिएन । जसोतसो केलाङ्गको खड्को काट्यो के।एल।sाे ब्यथा ज्युदै । बल्लतल्ल पैसा आई।एम।ई।मा हाल्यो अनि अर्को त्रास - सग्लो ज्यान लिएर कोठा पुग्छु या पुग्दिन भन्ने । त्यतिबेला केलाङ्ग बजार लुटपाट र कुटपिटको अखडा भनेर चिनिन्थ्यो । तर अहिले लुटपाट पहिला जस्तो छैन रे ।
किन छैन कसरी नासिए की त्यस्ता लुटेराहरु आफै अन्तै सरे जस्ता जिज्ञासामा रेष्टुरेण्ट ब्यावसायी डेविड श्रेष्ठ भन्नु हुन्छ - ू झ्याप्ले लुटेराहरुलाई खेदीखेदी पक्ड्यौ चुट्दै कपाल काटी दियौ । हामीले पानीखेदो गर्न थालेपछि मात्र त्यस्ता लुटेराहरु देखा पर्न छाडेका हुन ।ू लुटेरा खेदौ अभियानमा स्थानिय जनताको पनि सकरात्मक समर्थन रहेको छ भन्नु हुन्छ श्रेष्ठ ।
वातवरण सामान्य हुन थाले पछि हिजोआज केलाङ्ग बजारमा निकै भिडभाड हुने गरेको छ । लगानी गर्न उत्साहित छन ब्यावसायीहरु । नेटवर्किङ विजिनेशको रुपमा भित्रिएको हर्वोले पनि केलाङ्ग एरियामा राम्रो स्थान बनाई सकेको छ । सपिङ गर्नको लागि माईडि्रन ईन्डीयान सपिङ पैसा पठाउन के।एल। नै आउनु पर्छ भन्ने छैन । आई।एम।ई। प्रभु मर्चेण्ट्रेड रेमिटहरुले आफ्नो शाखा साचालन गरिसकेको छ । पहिला रेमिट नहुदा र अहिले रेमिट हुदाको अवस्थाबारे शाही भन्नु हुन्छ - ूपहिला पैसा बोकेर के।एल। पुग्नुपर्दा अनेक अप्ठ्याराहरुको सामना गर्नुपथ्र्यो तर अव त्यो झण्झट रहेन ।ू केलाङ्गमा रेमिटहरु खोलिएपछि नेपाली बजार जल्दोबल्दो हुदै गएको स्वीकार्नु हुन्छ शाही ।
केलाङ्गमा मात्र होईन मलेसियाको जहा पनि नेपालीहरुले कार्यक्रम गर्दा खड्किने भनेको हल नै हो । सानोतिनो कार्यक्रम प्राय हप्तैपिच्छे हुने गरेको पाईन्छ तर उपयुक्त किसिमको हल अभावले गर्दा आयोजकहरु हैरान भएको पाईन्छ । त्यही समस्यालाई ध्यानमा राखेर एभरेष्ट रेष्टुरेण्टसँगै जोडिएको घरलाई कार्यक्रम हल बनाउने तरखरमा लागेका छन् ब्यावसायी डेविड श्रेष्ठ । करीव १०० जना क्षमता भएको हललाई देखाउदै श्रेष्ठ भन्नुहुन्छ - ूअहिले मर्मतमा छ चाडै नै तयारी गरेर आयोजकहरुलाई कार्यक्रम गर्न दिने विचारमा छु ।ू कार्यक्रम हल मात्रै भनेर टिकाउन सकिएला त भन्दा -ूसकिन्छ हर्वोका साथीहरुले साप्ताहिक कार्यक्रम गर्ने भनेका छन त्यस्तै तरेली समुह पनि हल भए साप्ताहिक कार्यक्रम गर्न ईच्छुक भएको पाएको छुूभन्नुहुन्छ श्रेष्ठ ।

आत्माराम, अल्लराम र ठण्डाराम

-जीवन देवान गाउँले
अनेसास मलेसिया शाखाको पुरानो कार्यसमितिले ०३ फेब्रुवरीको दिन आफ्नो वार्षिक कार्यक्रम अन्तरगतको अन्तिम कार्यक्रम सम्पन्न गर् यो । कार्यक्रम समापनसँगै तितरवितर भए साहित्यकारहरु दास्रो सम्मेलनमा भेट हुने गरि । सम्मेलन भने पछि भनि रहनु परोईन की नयाँ कार्य समितिमा चयन हुन चाहनेहरुको लागि घम्साघम्सी गर्ने मेला हो । यद्धपी अनेसास मलेसिया शाखाको हकमा त्यो अवस्था आईनसकेको ठहर छ यो पंक्तिकारको ।
सम्मेलनको दिन किटान गरिएको थियो १० फेब्रुवरी र सोहि दिन नै सम्पन्न गर्ने गरि कार्यक्रम तालिका अन्तरगत तय भएको थियो - खुला सत्र बन्द सत्र र घोषणा सभा । जुनदिनको बेठकले सम्मेलनको तिथि तोक्यो त्यही दिन सम्मेलन तयारी समिति भनेर जम्बो टोली गठन भयो । भलै टोली समुहमा परेका सबै सदस्यहरुले सम्मेलन तयारीको क्रममा के-कति सकि्रयता देखाए ! त्यो आफ्नै ठाउँमा छ ।
अक्सर गरेर सम्मेलनको मुखमा उत्तर-चढाव उथल-पुथल एकीकृत-धुब्रीकृत हुने गर्छ । खास गरेर राजनीतिक दलहरुमा । बोलीमा विसुद्ध राजनीतिक संघ-संस्था भनिन्छ ब्यवहारमा राजनीति फिटिन्छ -यो हामीले देख्दै र भोक्दै आएका छौ । संघ-संस्था विसुद्धता भनिनु एउटा कुरा तर संस्थाभित्र चालखेल गर्ने भनेको व्यक्ति हुने हुनाले राजनीतिको हावा पस्नु स्वभाविक हो । किनभने व्यक्ति कोही पनि राजनीतिबाट अछुत हुदैन । थोर बहुत बेगल कुरा हो । अनेसास मलेसिया शाखाको सम्मेलन सँघारमा पनि त्यस्तै भयो । सम्मेलनको दुईतीन दिन अगाडि ूनिकटमा हुन गईरहेको सम्मेलनमा तपाईको कस्तो भुमिका रहन्छ ू भन्ने सवाल बोकेर एस।एम।एस। मार्फत आत्माराम प्रकट भयो । प्रकटि आत्मारामले सकि्रयसाथ लागेका साहित्यिक मनहरु कसैलाई पनि छाडेन । आत्मारामको एस।एम।एस।ले धेरै सहित्यकारको मनको ढ्याङग्रो बजायो गजबले ।
साधुलाई कामुक आईमाईलाई आईलागेजस्तो गरेर झुल्किएको आत्माराम सम्मेलनको दिन उदाउला भन्ने थियो धेरैलाई । तर खुला सत्र बन्द सत्र र घोषणा सभा सकिसक्दा पनि आत्माराम भन्ने जीवतको गन्ध भेटिएन । सम्मेलनमा सुनामी नै ल्याउछ कि ! झै गर्ने आत्माराम देखा नपरेपछि सबैजना अल्लराम भए । नयाँ कार्यसमिति गठन भयो सम्मेलन सकियो । सबै साहित्यकार लाखापाखा लागे ।
आत्माराम को हो सवाल थाति नै रहयो । तर सबैले एउटै ठहर गरे - यो छदम नामधारी हो । अल्लराम परेकाहरुलाई आत्माराम छदम नामधारी हुन भन्ने त लागेकै हो तर जव आत्माराम ले सम्मेलनपछि पनि खेदो छाडेन तव भने यो प्रेतात्मा हो भन्ने निक्र्यौल निकाले साहित्यकारहरुले । आत्माराम मसान हो भन्ने भएपछि त्यसै किन छाड्थे साहित्यकारहरुले नछाड्ने नै भए र बैठक बसे । बैठक एउटा निचोडमा पुग्नु थिया पुगे र प्रेतात्मा मन्साउने निर्णय गरे । निर्णय कार्यन्वयनको लागि साहित्यकारहरु धामीझाक्री हुने भए र मन्तरको विधी अपनाउने भए - मसानलाई कालो मोसो घस्ने जुत्ताको माला लगाई दिने अनि कोतारायाको बजार घुमाउने र नौ डाँडा कटाउने । ताकी फेरि-फेरि त्यस्ता प्रेतात्मा नजन्मिउन र दुःख नदिउन् ।
ुम्भबचभकत बिि क्षक्ष्ा नयष्लन द्द भिबखभ ग बिि द्ध ब ुयलतज जयउभ ागििथ ायचनष्खभ ुभ तजबत भखभच उबकत। ब्लम बकिय अ ग बिि कययल१ न्ययम दथभ१ टगअजअजबब बबक्तबचबु…॥ु - प्रेतात्मा भनिएको आत्मारामले अन्तिम पटक सोही सम्पर्क नम्वरबाट फ्यालेको सन्देस हो यो । तिमेरले मन्साउन खोजेको मसान म हुँ ! भनेर आत्मारामले ूआफैलाई चिमोटेरू धधध।ुबबिथबलभउबि।अयु बाट पोल खोले । अर्थात आत्मारामलाई मसान या पे्रतात्मा जे भन त्यो म हुँ -साजय राई ूछुच्चाू भनेर छापाहरुबाट सार्वजानिक भए । हुनसक्छ यो खवरले अर्को पटक साहित्यकारहरु अल्लराम भए । रहस्य खुलेपछि मसान मन्साउन ठिक्क परेका धामी झाँक्रीहरुको जेखना फेल खाएजस्तो भयो र सातोपुत्लो उडेजस्ता देखिए । मानौः अन्यौलताको पर्दाफासले उनीहरुको मुटु चिसो भयो र ठण्डाराम जस्ता भए ।
यतिबेला प्रेतात्मा पत्ता लागिसकेको छ । िसंर्फ हेर्न बाँकी छ मसान मन्साउन पलेटी कसेर तम्तयार भएको धामीझाँक्रीहरुको तागत । उनीहरुमा साँच्चिकै देवता चढेको हो या मात्र सन्कि ! विचार गर्नु छ । यदि साच्चिकै देवता चढेको हो भने कुनै कसुर बाँकी नराखी विधी संगत मन्साएको देख्न पाईएला । तर विषयलाई चिस्याएर ठण्डाराम हुने हो भने सन्की चढेको स्वीकार्नु पर्छ र निर्णयलाई बदर गरेको घोषणा गरिनुपर्छ । नत्र कुनै दिन भोकनिद्रा हजम गरिदिएको आरोप खेपेका आत्मारामलाई साजय राई ूछुच्चाू हुनुले फुकुवा पाउछ भने ति धामीझाक्रीहरुको नाकको टुप्पोमा तरक्कै देखिनेगरि प्रश्न वाचक औला तेसर्िरहने छ ।
त्यसो भए ति साहित्यकारहरु जो ज-जसले आत्मारामलाई कारबाही गर्न समर्थनको तालिपिटे अहिले उनैलाई आफ्नो निर्णय कतै भालुको कन्पट त भा छैन


for comment.- g1gaunle@yahoo.com

Friday, March 7, 2008

आआँै ! अब नाङलो ठटाऔ ।

कुनै पनि कुरा तोकिएको समयमा भएन वा गरिएन भने स्पष्टिकरण दिनुपर्दा हामीसँग एउटै वाक्य काफी छ । त्यो हो ूनेपाली समयू । ढिलासुस्तीको पार्यवाची ूनेपाली समयू भन्दा अव अतियुक्ति नहुने भएको छ । जस्तो कुनै कार्यक्रमको समय तोकिन्छ - १० वजे शुरु गरिन्छ - १२ वजे र किन ढिलो भनेर सोधिए - यस्तै हो नेपाली समय भनिन्छ । अर्थात नेपाली समय भनिदिएपछि स्पष्टिकरण दिनु पर्ने समस्या नरहने भयो । यो नेपालीहरुको संस्कार हो । तर अहिले आएर यही संस्कार पहिचान बन्दै गएको रहस्य खुलेको छ । यो रहस्य मनोज गजुरेलले संगेतीक धमकाको लागि कार्यक्रम संाचालन गर्दा खोलेका हुन् । त्यतिबेला उनले कार्यक्रम ढिलो सुरु भएकोमा माफी माग्दै भनेका थिए - ू…। फेरि तोकेको समयमा कार्यक्रम शुरु गरियो भने नेपाली भनेर कसरी चिन्ने ू । मानौ ः समयलाई ढिला गरि पच्छाउने भनेको नेपाली मात्र हुन ।
नेपाली समयू जस्तै आधुनिक प्रविधीको प्रयोगले लोकपि्रय बनाएको वाक्य हो - ूअन द वेू विशेष गरेर मोवाईल सेट साथमा हुनेहरुले प्रयोग गर्ने भाषा हो यो । यदि तपाई कसैलाई पर्खिरहनु भएको छ पर्खाईमा थाकि सक्नु भो भेट्नको लागि तोकेको निर्धारित समय पनि कटि सक्यो त्यसपछि तपाई मोवाईलमा सम्पर्क गर्नुहुन्छ । त्यतिवेला तपाईले तु पाउने जवाफ भनेको ूअन द वेू हो । चाहे तपाईले पर्खनु भएको व्याक्ति ओच्छ्यानमा होस या कसैसँग गफ चुट्दै बसेको किन नहोस । ूअन द वेू को प्रभाव नेपालीहरुमा यति साह्रो परेको छ कि कुनै दिन यो पनि हाम्रो पहिचान नवन्ला भन्न सकिदैन ।
ूराजकाजको काम बसी बसी पचाउ मामू- यो उक्ति राजाको प्रत्यक्ष शासन भएको बेला खुव चलेको थियो रे । उ समायमा राजाको नुन खाएर प्रजाको काम गर्नेहरु जी- हजुरीमा चल्थे । प्रजा रिसाए के हुन्छ - आफ्नै मुख कालो हुन्छ तर राजा रिसाए के हुन्छ - हातमा भएको जागीर पखालिन्छ । यही मनोवृतिले राजाको शासन चल्यो पनि र ढल्यो पनि । त्यसपछि जनताको शासकको शासनकालमा अर्को उक्ति चल्यो - ूसरकारको काम कहिले जाला घामू । अर्थात त्यो शासन व्यवस्सथाका कर्मचारीहरु पनि जनताको काम गर्ने नाममा दिन कटाउन घाम कुरेरै बस्ने प्रवृति थलानी गरे । यो पछिल्लो कालमा देखिएको कर्मचारीतन्त्रको यथास्थितीवादी सोचको उपज हो ।
सरकार जनताका कुनै कुरा सुन्न चाहदैन भने एउटै मात्र उपाय छ त्यो हो - तोडफोड । यो विगतले पुष्टि गरेको छ । तोडफोड गरेपछि मात्र सरकारले सुनेको कयौ उदाहरण छ । कांग्रेस सत्तामा रहदा विपक्षी दलहरुले टायर बालेको सडकको रलिङ तोडेको पर्खालको ईटा फालेको घट्नाहरु सवैको आँखामा छिपेको छ । केहीदिन अघिको घट्नालाई नै हेरौ तराईवासीले मधेस बालेपछि मात्र ७ दलका संयुक्त सरकारले सुन्यो । यी घट्नाहरुले के वताउछ भने डाङडाङ-डुङडुङ नगरे सरकारका सम्यन्त्रहरु कानमा तेल हालेर बसी रहन्छन ।
मलेसियामा समस्यमा परेका नेपाली श्रमिकहरु अधिक मात्रमा छन । तिनका लागि मात्र भनेर विसुद्ध खोलिएका सघ संस्थाहरु पनि छन । अस्ती मात्र समस्यामा परेका केही नेपालीहरुको समुह श्रमिक संगठन खोज्दै-खोज्दै कोतारया आईपुगेछन । त्यसपछि उनिहरु दुतावास पुगेछन समस्याको सिकायत गरेछन । तर दुतवासबाट सकरात्मक प्रतिक्रीया नभएपछि उनिहरुले धर्ना बस्ने धम्की दिएछन । तव मात्र कम्पनी मालिक बोलाउने काम भएछ र मजदुरविच वार्ता गराउन दुतवास सफल भएछ । यो घट्नाले पनि के पुष्टि गर्छ भने अझै पनि तोडफोड डाङडाङ-डुङडुङ गर्नु अपरिहार्य नै छ । फेरी यो अभियानमा मजदुरहरुलाई साथ दिएका थिए भर्खर मात्र खोलिएको क्रान्तीकारी संगठनले । क्रान्तीकारी भन्ने वितिकै वितेको दशवर्ष स्मरण हुन्छ सवैलाई । क्रान्तिकारी भनेपछि कसले गर्ने अटेरी कसैलाई एकवारको जिन्दगानी धरापमा पर्नु छ र दुतावासलाई क्रान्तिको तातो लाग्यो र समस्या सल्ट्याउन लागिपरिहाल्यो । अपसोच त्यो सफलताको जस भने एउटा पत्रिकाले ब्याक्ति विशेषलाई दियो र तिनको क्रान्तिकारी संगठनलाई ओझेलमा पार्न खोज्यो । हुनसक्छ श्रमिक संगठन छाँयामा पर्ने भएकोले पनि त्यस्तो रणनीति अवलम्वन गरेको हुनु पर्छ । जे भए नि ूकाम गर्ने हनुमान जस पाउने ढेडुू भने जस्तो गर्नु हुन्न थियो ।
भनिन्छ हात्ति तसा्रउनु छ भने नाङलो ठटाउनु पर्छ रे । नाङलोले गर्ने त केही होईन तर पनि आवाज सुनेरै हात्ति डराउछ । त्यसैले अव हामी पनि दुतवास सँगको जी - हजुरी छोडौ र अलि ठुलो स्वरमा कराऔ । तव मात्र हाम्रो कुरो सुनुवाई हुने रहेछ । सो कुरोको पोल खुली सकेपछि किन विलम्व आऔ ! अव हामी पनि नाङलो ठटाऔ ।
धन्यवाद ।

Sunday, March 2, 2008

राजदूत र प्रजातन्त्र दिवस

स्थापनाकालको तकि्रवन पाँचवर्ष पछि मलेसियाको लागि नेपाल राजदुतावासले राजदूत पाएको छ भने नियुक्त हुनुभएका महामहिम डा। ऋषिराज अधिकारी नेपाल दुतावास मलेसियाको इतिहासमा प्रथम राजदूत बन्नुभएको छ । यस तथ्यसँग जो कोही पनि सहमत हुनुहुन्छ भने यो पंक्तिकार ढुक्क छ । नामले शाही नेपाली राजदूतावास भनेर स्थापना भएको कुरा त सबैमा जगजाहेर छ । २००३ जुनको दोश्रो साताबाट कामकारवाही शुरु गरेकेा शाही नेपाली राजदुतावासले प्रारम्भिककालको दुतावास प्रमुखको रुपमा कावा राजदूतबाट काम चलायो । हिजोअस्तीसम्म दूतावासलाई काम चलाउ राजदूतले नै थेग्यो पनि । कावा राजदूतबाट काम चलाउनुपर्दा दूतावास स्वयंलाई नै के कति सकस पर् यो त्यो सम्बन्धित निकायले चासो गर्नुपर्ने विषय भयो । तर कावाबाट आफ्नो नागरिकको लागि के कति गर्ने काम भए त्यसको हिसाबकिताब गर्नु जरुरी हुन्छ । हुनसक्छ कामचलाउबाट केही कोहीको काम चल्यो होला तर ठूलो समूह कावा राजदूतबाट काम चलाउनुपर्दाको अप्ठ्यारोमा चेपिएर रुष्ट छन् । यद्दपि सरकारी कर्मचारीतन्त्रको यस्तो शैली भने सनातन नै हो ।
शारीरिक अंगहरुको संरचनात्मक हिसाबले टाउको नभएको मानव आकृतिलाई मुर्कुटा भनिन्छ । कुममा आँखाजस्तो बत्ति बल्ने मुर्कुटा देख्नमा सुन्दर हुन्छ रे । देख्नमा जति सुन्दर देखिएपनि आखिर मुर्कुटा मुर्कुटा नै हो । शास्त्रले त्यसलाई मसान भन्छ र मसानको काम मान्छेलाई तसा्रउनु मान्छेभित्र डर जगाउनु र मान्छेको सातो लिनु हो । सोही परि संरचनात्मक हिसाबले राजदूत दूतावासको टाउको हो भने मान्नै पर्ने हुन्छ -केही काल पहिलेसम्म हामी मुर्कुटे दूतावासको शरणमा थियौ । त्यो अवस्थामा रहेको दूतावासले संरक्षण दिने नाममा धेरैलाई तसा्रएको हुनुपर्छ । डर जगाएको हुनसक्छ र सातो लिएको पनि हुनसक्छ । यदि मुर्कुटे दूतावासबाट त्यस्तो कार्य भएको छ भने त्यो स्वभाविक हो । किनकी दिमागको सम्बन्ध गिदीसँग हुन्छ । भने गिदी अडिने खोपडी टाउकोमा हुन्छ । टाउको सम्पूर्ण अंगहरुको नियन्त्रण केन्द्र हो । टाउको नभएपछि चेतना हुने कुरै भएन । चेतना नभएपछि स्वभावैले अन्य अंगहरु अनियन्त्रित रुपले चल्छन् । यसरी चल्ने क्रममा ति अंगहरुबाट ढंग नपुगेको वा ढंग नपुर् याइएको हुनुपर्छ । जे होस् ढिलै गरेर भएपनि यतिबेला दूतावास पूर्ण आकारको भएको छ भने भर्खरै पूर्णतया पाएको दूतावास धेरैको आशाको केन्द्र बनेको छ । यो राजदूतप्रतिकेा आस्था अथवा आशा नै हो ।
पछिल्लो समयमा मुलुकको राजनीतिक वृतमा निकै उतारचढावहरु भए । राज्यव्यवस्थामा धेरै उथलपुथल भए । मुलुकले के बेहोरेन ! प्रजातन्त्र दलतन्त्र राजतन्त्र मकरतन्त्र जंगलतन्त्र लोकतन्त्र गणतन्त्र… । छोटो समयमा तन्त्रै तन्त्रको भार मुलुकले थेग्नु थेग्यो । दूतावास राज्यको खास अंग भएकोले राज्यको साचालनमा भुइँचालो आउँदा दूतावासमा कम्पन हुनु अनौठो होइन । त्यही स्वभाविक लाग्दो परिवर्तन छोटो समयमा भयो दूतावासमा । जस्तो मुलुकमा राजनीति उतारचढाव हुँदा यता कर्मचारी फेरवदल भने राज्य व्यवस्थामा उथलपुथल हुँदा यता परिवर्तनीय दूतावासको पहिचान अर्थात स्थापना हुँदा श्री ५ सरकारको कुटनीतिक नियोगको रुपमा थियो भने अहिले नेपाल सरकारको कुटनितिक नियोगको रुपमा दूतावासको पहिचान नेपाली दूतावासको नयाँ नाम हुँदैछ । र हल्ला छ -कामले लोकतान्त्रिक प्रणाली लागू गरिदैछ । अब हेर्नुछ दूतावासको काम गर्ने यो रणनीति कतिको फलदायी हुन्छ ।
हल्लै त हो नेपाल सरकारले मलेसियाको लागि राजदूत नियुक्तिको घोषणा के गरेको थियो मलेसियाको बजारमा हंगामा मच्चाउने काम शुरु भइहाल्यो । हल्ला र हंगामा दुवै साचारका कटुवालहरुले नै गरे भने - मनपरीतन्त्रे दूतावास कर्मचारीको अब दिन गए । श्रम गरिखाने मजदूरहरुको अब दिन आए । अर्थात हल्लाको तात्पर्य थियो कि दूतनावासको कर्मचारीले अहिलेसम्म जति गरे आफ्नो हुँदो गरे । तर आफ्नो नागरिकको लागि न्यायोचित पहल कहि कतै कहिलै गरेन । बरु उल्टो सास्ती दिने काम गर् यो । हल्ला चुट्नेहरुको निचोड थियो नियुक्ति पाएका राजदूतले पदीय कामकारवाही थाल्ने बित्तिकै श्रमिक मजदूरहरुको समस्या चट् । त्यसको कसी के त भन्दा मुखामुख गर्थे -तिनै माओवादीले सिफारिस गरेका मान्छे हुन् नि त मानौ आफ्नो नागरिकलाई सास्ती दिने शासकहरुलाई राजदूतले भाटेकारवाही गरेर काबुमा राख्नेछन् । तर कोही कसै पनि स्पष्ट हुन सकेन कि यस मानेमा राजदूत स्वयं आफैमा साध्य हो या होइन
फागुन ७ गते तदानुसार १९ फेबु्रअरीको दिन दूतावासले प्रजातन्त्र दिवस मनाउन सार्वजानिक रुपमा औपचारिक कार्यक्रम गर् यो । दूतावास बसे यता दूतावासले प्रजातन्त्र दिवस मनाएको शायदै यो पहिलो पटक हुनुपर्छ । उक्त धेरैको अनुमान पनि यस्तै नै थियो । कतिले आफ्नो अभिव्यक्ति दिने क्रममै पनि भने -अघिल्ला वर्षहरुमा दूतावासले यसरी प्रजातन्त्र दिवस मनाएको थाहा थिएन । वहाँहरुको भनाईलाई अर्थसंगत नहेरिए पनि आशय कतै दूतावासका जिम्मेवार कर्मचारीहरु प्रजातन्त्र विरोधी भएका कारण विगतका वर्षहरुमा नमनाइएका हुन् कि ! जस्तो बुझिन्थ्यो । संजोग नै मान्नुपर्छ नयाँ राजदूत आगमन हुनु माओवादीका सिफारिसका मान्छे पर्नु र प्रजातन्त्र दिवस मनाइनु । तर यसको मतलव प्रजातन्त्र दिवस कम्यूनिष्ट विचार र आस्थावानहरुको लागि मात्र महत्वपूर्ण दिन हो भन्ने ठान्नु अज्ञानता सिवाय अरु के नै हो र
त्यसो त काम गर्दै जाँदा कहिले काही भाती पुर् याउन नसक्नाले चुकिन्छ पनि । शायद विगत वर्षहरुमा कार्यक्रम तर्जुमा गर्ने मेसो नपाउनाले पनि दूतावास चुक्यो होला ! जसरी यसपटक शहिदहरुको सम्झनामा गरिदै आएको मौनधारण गर्नबाट कार्यक्रममा उपस्थित सबैजना चुके । चुक्ने क्रममा नाम चलेको पत्रिकासमेत परे र लेखे शहिदको सम्मानमा एक मिनेट मौन धारण गरे ।
वास्तवमा जहाँनिया राणाशासकको कालो शासन पत्ता साफ भएको दिन ति ज्ञात अज्ञात शहिदहरुका सहादतबाट उदाएको सुनौलो दिन अर्थात फागुन ७ गते प्रजातन्त्र दिवस भनेर मनाउने परम्परा बसिसकेको छ र यसरी मनाउने क्रममा शहिदहरुको सम्झनामा सम्मानसहित कार्यक्रम थालनीपूर्व एक मिनेट मौनधारण गर्ने संस्कार छ । यो वर्षबाट दूतावासले त्यो परम्परालाई जोड्ने थालनी गरेको छ भने मौनधारण गर्ने संस्कार मासेजस्तो गरेको छ । यद्दपि यो संस्कार मास्ने अभिप्राय नभएर खाली विधि पुर् याउनु मात्र नसकिएको हो । तर विचार गर्नुपर्ने के चाही हो भने यदि आउने वर्षहरुमा वर्तमान राजदूत नभएको खण्डमा प्रजातन्त्र दिवस मनाइएन भने र मनाउँदा यसैगरी शहिदहरुलाई सम्झिने काम भएन भने शंकै गर्नुपर्ने हुन्छ -१। विगतका वर्षहरुमा दूतावासले प्रजातन्त्र दिवस मनाएन किन २। प्रजातन्त्र दिवस मनाइयो तर शहिदको सम्झनामा मौन धारण गर्ने काम भएन किन