लघुकथा: मायाको भाँडो र म

-जीवन देवान गाउँले

माया मलेसिया भित्रिनु र मेरो घर ब्यवहारमा दशा भित्रिनु एकैसाथ भयो । होला!उ मलेसिया भित्रिएपछि उसको घर ब्यवहार मजबुद भयो तर मेरो घर ब्यवहारको चाही पेच खुस्कियो र दुर्घटना हुने संकेत देखा पयो । अरु त अरु एक रथको दुई पंग्रा भनिने दम्पती सम्बन्धको एउटा पंग्रा पनि उछिटिउला झै लिखिर लिखिर हल्लिन थाल्यो ।
माया छिमेकी गाउँले हुन । उ सँग पारिवारीक नाता छैन तर हामी विच दाजुबहिनीको बोलाउने साईनो छ । उ मलेसिया भित्रिएको पुगनपुग एक साल भयो होला । कम्पनी के काम कस्तो तलव सेवा सुविधा कति मलाई थाहा छैन । तर बुझ्दा थाहा भएको हो कम्पनी - ईलेक्टोनिक्स काम - सामान प्याक गर्ने तलव - आर.एम.७०० देखि आर.एम.१००० सम्म आवस - उपलब्ध कम्पनी देखि होष्टेल सम्मको यातायात - सेवा सुविधा । बस ।
आर.एम.७०० देखि आर.एम.१००० सम्मको आम्दानीबाट यति समयमा मायाले गाउँमा गरेको प्रगती यस्तो छ- गाउँभन्दा अलिमाथि बजारमा घर बनाएकी छे, भात खानलाई कुलो लाग्ने खोलाखेती किनेकी छे । जुन प्रगती मैले तीन बर्ष बस्दा पनि गर्न सकेको छुईन । मायाको यो प्रगती नै हामी लोग्ने स्वास्नी विचको किचलोको विषय बनेको छ ।
आम्दानी र खर्चको सवालमा माया कति प्रष्ट छे ? त्यो मलाई थाहा हुने कुरो भएन तर आफ्नो आम्दानी र खर्चमा भने म प्रष्ट छु । आर.एम.१५०० मासिक तलब बुझे पछि महिनावरी हुने मेरो खर्च विवरण यस्तो छ- खाना खर्च आर.एम.२००, टेलिफोन खर्च आर.एम.३००, पकेट खर्च आर.एम.१५०, मसलन्द खर्च आर.एम.५० । बचेको आर.एम.८०० श्रीमतीको नाऊमा नेपाल पठाउने गरेको छु । र त्यो पैसाको हिसाव किताव पनि प्रष्ट छ रु.१०००० मासिक घरखर्च र बाँकी भैपरी आउने खर्च । भैपरी आउने भनेर छुट्टाएको रकम पनि वचत हुदैन । दुःख विमार, ईष्टमित्र, पाहुनापात, मराउ-पराउ, विहे कार्जे, दुःखकार्जे … एउटानएउटा कारणमा त्यो पनि खर्च हुन्छ । यसार्थः आम्दानी घटाउ खर्च बराबर सुन्य वचत ! छ भने प्रगती कसरी हुन्छ ?
मेरो आम्दानीको आय-ब्याय विवरण स्पष्ट हुदाहुदै पनि म माथि श्रीमती शंका गर्छे । बुझ्छु ! 'म यौन दुराचारी भएर फजुल खर्च गर्छु ।' श्रीमतीको शंका यही हो । स्पष्टीकरण दिदादिदा हैरान भएपछि हामी विच संवाद भन्दा विवाद वेसी हुन थालेको छ ।
म - पैसा पैसा भनेर भोकै बस्ने कुरा भएन !
श्रीमती - के माया चाही नखाई बस्छे
म - तिमेरलाई पनि फोन गर्नै पर् यो !
श्रीमती - मायाले पनि घरमा फोन गरीरहन्छे ।
म - तिमेरलाई पनि सबैथोक किनेरै खानु पर्ने !
श्रीमती - मायाको परिवारले पनि दोकान कै चामल किनेर खान्छन ।
म - छोराछोरीलाई पनि बोडङ्ग नै पढ्नु पर्ने !
श्रीमती - मायाका भाईबैनी पनि बोडिङ्ग नै पढ्छन ।
अन्ततः श्रीमतीको शंका अघि मेरो सत्यता निरीह हुन्छ । यही मौका छोपेर एकपटक श्रीमतीले यसो सम्म भनी- 'यो लोग्नेमान्छे जात ! जतै गएपनि केटी नभई नहुने । अव तिमी फर्क र घर सम्हाल म परदेश सम्हाल्छु ।'
म सँग काम गर्ने एकजना साथी छ उ पनि यसै भन्छ- 'मर्दको जाहीताही नामर्दको काहीनकाही । लंकामा सुन छ कान मेरो बुच्चै भन्या जस्तो श्रीमती पो नेपालमा छ तर मेरो मर्दागीनी त मसँगै छ नि । फेरी यो भाँडोको विशेषता पिसाप फेर्नु मात्रै पनि त हैन ।' अनि उ मदार्िङ्गनी सफा गर्न खर्च गरेरै आफुसँग भएको भाँडो प्रयोगमा ल्याउछ र भन्छ- 'फोगटमा त सार्वजानिक सौचालयमा पनि पिसाप फेर्न पाईदैन ।'
उ आफुसँग भएको भाँडोको प्रयोग राम्रैसँग गर्छ र तलव त्यसैमा सिध्याउछ । पछिल्लो समय एकवर्ष यता देखि उसको सम्बन्ध नेपाली केटीसँग छ । त्यो केटीको नाम मैया रे काम ईलेक्टोनिक्स कम्पनीमा । केटीको बारेमा मलाई थाहा भएको यती नै हो ।
एकदिन यस्तो संयोग पर् यो । सार्वजानिक विदाको दिन थियो । जिब्रोलाई फाष्टफुडको स्वाद चखाउन भनेर म के।एफ।सि। खादै बसिरहेको थिएँ । अपत्यारीलो लाग्ने गरी एकजोडी मेरो सामुन्य उभिन आईपुग्यो । जोडी मध्येको केटा त्यही साथी थियो जसलाई मैले नचिन्ने कुरै भएन । केटी थिई -माया उसलाई पनि चिने । एउटै टेवलमा बसेर के।एफ।सी। खाईन्जेल बातचित भएपछि उनीहरु म बाट छुट्टिए । त्यसपछि कता गए मलाई थाहा भएन ।
मायासित भेट भएपछि धेरै कुरा थाहा भयो । खास त उसको अदृश्य कमाई थाहा भयो । त्यही रात मैले श्रीमतीलाई भने- 'बुढी ! म पनि माया हुन जानेको भए पैसा कमाउने थिए तर म त भगवान बाटै ठगिएको छु । किनभने भगवानले मायालाई जस्तो कमाउने भाँडो मलाई दिएन ।'
मेरो कुरो श्रीमतीले बुझी या बुझीन तर भन्नलाई यति भनी - 'बुढो ! बरु भोकै बसौला तर खाँदा ईमानको कमाई खाउला र इज्वतको जिन्दगी बाँचौला ।'
त्यसदिन यताबाट हामी श्रीमान श्रीमती विच पुनः सम्वाद हुन थालेको छ ।

समाप्त

बोधे ९ धनकुटा
अचेल - मलेसिया
सम्पर्क ः ०१६३९१९५९०

शंका

-भिम स्नेही लिम्बु

साक्षी टह टह जून
सुनसान रातको मन्द मुस्कान
छमछम नाचेथे ताराहरु सगरमा
जोडेको हामीले
दुई हृदय धर्तीमा
नभुल्न जनम जनम
नछुट्न जनम जनम ।

अन गरेर तिम्रो हृदयको ब्लुतुथ
तिम्रो मुटुको मेमोरीमा
मेरो मुटुको मेमोरीबाट
पि्रतीको गीतहरु सेण्ड गरेथे
मेमोरी फुल भरेथे
अटाएको जिबी भरी ।

कुन्नी अचेल किन
पि्रतीको गीत तिम्रो हृदयमा
ढुक…ढुक…ढुक…ढुकढुकी
बज्न छाडेको छ
सन्छु बजेको
केवल पराई भाकाको गीतहरु
कतै मेरो पि्रतीको गीत
डिलेट गरेर पो हो कि ?

सजाएको मेरो तस्वीर
तिम्रो नयनको स्क्रिन वालपेपरमा
देख्न छाडेको छु जो अचेल
कतै मैले भरेको
पि्रतीको गीतहरु
पि्रतीको तस्वीरहरु
हामीले खेलेको भिज्युअलहरु
फर्मेट पो गर् यौ कि ?
किनकी
डिलेट नहुने शंका
सेण्ड भएको छ मेरो हृदयमा ।

फाक्चामारा - ४, तेह्रथुम
हाल : केएल, मलेसिया

विज्ञानभित्र कोरिएका कविता

-गोपीकृष्ण ढुंगाना
'झर्ना झर्न सकेन हो हिमचुली कालै बनेको किन ?
को हो भन्न भुलेर कोयल रुँदै ऐया भनेको किन ?
चौतारी पनि मौन खिन्न बटुवा छायाँ सुकेको किन ?
हावामा पनि प्राण छैन किन हो हावै दुखेको किन ?'
जीवन र जगतसँग सम्बन्धित हुन्छन् कवि र तिनका कविता । समाजका प्रत्येक घट्ना र दुर्घटना नै साहित्यका विषय हुन् । यही कुरोलाई पुष्टि गरेको छ माथिको छन्द कविताले अनि त्यसका सर्जक नवराज लम्सालले । जीवन र जगत्ले नसमेटेको विषय के होला ? सम्भवतः जीवन र जगत्सँग पार्यवाची बनेर आएको छ -विज्ञान । त्यसैले साहित्यिक मनहरुले पनि आफ्ना सिर्जनामा विज्ञानलाई समेट्ने गरेका छन् ।
भानुजयन्तीकै अवसरमा आयोजना गरिएको एक कार्यक्रममा प्रज्ञा प्रतिष्ठान पुगेका स्रष्टाहरुले फरक धार पाए अर्थात विज्ञान कविता । १९७औ भानुजयन्तीका सन्दर्भमा नेपाल प्रज्ञाप्रतिष्ठान र त्रिभुवान विश्वविद्यालय प्राकृतिक विज्ञान संग्रहालयले संयुक्त रुपमा बुधबार राजधानीमा विज्ञान कवितागोष्ठी को आयोजना गरे । कार्यक्रममा कतिपयले उत्पत्तिलाई विपत्तिको संज्ञा दिए त कतिपयले प्रकृति र वातावरणलाई कवितामा चित्रण गरे । विज्ञान र साहित्यलाई कसरी सहयात्रा गराउने भन्ने गोष्ठीको एउटा पक्ष थियो भने समाजलाई साहित्य र विज्ञान दुवै आवश्यक भएकोले संगम आवश्यक छ भन्ने बोध गराउनु अर्को पक्ष थियो ।
गोष्ठीमा विज्ञान कविताको सन्दर्भमा एउटा कार्यपत्र प्रस्तुत भयो । डा.इशान गौतमले विज्ञान कवितालाई यसरी पुष्टि गरे,- 'विज्ञान कविताले आफ्नो विषय वैज्ञानिक मापनदेखि वैज्ञानिक प्रतीक, दीक् र काल, जीवविज्ञान, रसायनविज्ञानदेखि जलवायुविज्ञान, वातावरणविज्ञान, कम्प्युटरविज्ञान र अभियान्त्रिकी इन्जिनियरिङ सम्मबाट लिन वा उठान गर्न सक्छ ।'
कविलाई दर्शन विज्ञान र वातावरण अनि ऐतिहासिक घटनाबाट विच्छिन्न गर्न नसकिने बताउने गौतमले कार्यपत्रमा भनेका छन्,- 'विज्ञान कविताले विशिष्ट वैज्ञानिकलाई पनि सामान्यीकरण गर्नसक्छ गटेले टु इनफः टु द फिजिसिस्टमा गरेजस्तै । विज्ञान कविताले गीतादेखि सोनेट डामेटिक मोनोलगदेखि मुक्तक हाइकुजस्ता कयौ रुप वा प्रकारलाई उपयोग गर्न सक्छ ।' उनका अनुसार विज्ञानले सिर्जनात्मक गैरआख्यान, आख्यान र कविताका लागि सामाग्री प्रदान गर्छ र कहिलेकाही कवि पनि वैज्ञानिकझै अवलोकनकर्ता वा निरीक्षक हुन् । उनले भने, 'विज्ञान कविता एक सौन्दर्यात्मक अनुभव हुनसक्छ । यसले प्रकृतिलाई मानवीकरण गर्नसक्छ । साथै यो अर्थपूर्ण गहिरो र आलोचनात्मक पनि हुनसक्छ ।' कार्यक्रम साचालिका सन्ध्या पहाडीले बाँदरविशेषज्ञा डा.मुकेश चालिसेको नाम बोलाईन् । स्रोता एकछिन अलमल परे बाँदरविशेषज्ञ पनि कवि सबैको जिज्ञासा क्षणभरमै पूरा भयो जब उनले कविता वाचन गर्न थाले,
'चराहरु कराए
उज्यालो हुने भएको छ
तर अहिले अँध्यारै छ
नांगो डाँडोमाथिको एउटा खर्पे जुन
त्यो पनि रोइरहेछ… ।'
अधिकांशले यस शताब्दीका उपलब्धि र विनाश दुवैलाई कवितामा उनेका थिए । हास्यब्यंग्य क्षेत्रमा कलम चलाउने शैलेन्द्र सिम्खडा पनि के कम ? उनले सटिकरुपमा विज्ञान कविता सुनाए । उनले एटम बमको त्रासले विज्ञानले गाली खाएको र आविष्कारले साथ र घात दुवै दिने गरेको बताए । उनले कवितामार्फत भने,- 'राजा वीरेन्द्रलाई बाईपास सर्जरी गरेर बचाउने पनि विज्ञान अनि सपरिवारको जीवन समाप्त पार्ने पनि विज्ञान ।'
गोष्ठीमा वैज्ञानिक कवि विज्ञानका विद्यार्थी गरी २५ जनाको सहभागिता थियो । रामभरोस कापडीले 'मानिस र रोबोट', महेन्द्र गुरुङले 'प्रकृछौ', पुष्पकेशरी श्रेष्ठले 'म खपटे कीरा', माजुलले 'कसरी भन्नु त्यसलाई राम्रो गाउँ', डा.मदन कोइरालाले 'आजको मान्छे र जलवायु परिवर्तन', रामप्रसाद ज्ञावलीले 'छन्दमा पर्वत सुन्दरीको सम्बोधन', समालेचक खुमनारायण पौडेलले 'एक्काईसौ शताब्दी एउटा श्राप एउटा प्राप्ति' शीर्षकमा विज्ञान कविताका सुनाएका थिए । कविताका माध्यमबाट यस्ता वैज्ञानिक पक्षहरु प्रतिबिम्बित हुनुले विज्ञानको क्षेत्रमात्र होइन नेपाली साहित्यसमेत समृद्ध हुने देखिन्छ । विषयको उठान गरिएको लम्सालकै छन्द कविताको अन्तिम अंशले पनि कवि मनहरु विज्ञानको विकासमा खुसी र विनाशप्रति दुःखी बनेको पुष्टि गरेको छ ।
खास्या यान विमानमा घुमीघुमी आकाश छुन्छौ तर हे विज्ञान विकास छैन वशमा धर्ती भयो झन् पर ।

गजल र काफिया

नेपाली माटोमा गजल रोपिएको सवासय अधिक वर्ष नाघिसकेको छ । मोति मण्डली देखि अनाम मण्डली सम्म आइपुग्दा गजलले धेरै द्रस्टा स्रष्टाहरु पाइसकेको छ । प्राथमिक कालका मोतिराम भट्ट लक्ष्मी दत्त पन्त, इन्दु नरदेव पाण्डे 'शुधा', गोपनाथ लोहनी, नाथु अजद हुसैन, अन्जानु पछि भिमनिधि तिवारी उपेन्द्र जिगर पछिका पुर्नउत्थानवादी ज्ञानुवाकर पौडेल हुदै ललिजन रावल, बुँद राना, घनश्याम न्यौपाने, मनु ब्राजाकी, रवी प्रााजल, सनत वस्थी श्रेष्ठ, 'प्रीया' पत्थर, प्रेम प्रकाश मल्लहरुबाट तन्किदै आधुनिक कालका धनराज गिरी कृष्ा क्षेत्री, प्रकाश आङदाम्बे, खगेन्द्र गिरी 'कोपिल', अनमोल मणी, पुष्प अधिकारी 'अाजली', शुरेस सुवेदी, घनश्याम 'पथिक', अाजु 'अाजुली', मायामितु न्यौपाने, ऋचा लुइटेल, बुद्धी सागर चापाई, शितल 'कादम्बीनी', गोवर्दन पूजा, सूर्य चापाई, भुवन बोहरा, टि.एन. जोशी, रामलाल, गोर्खे साइलो, ज्ञानु विद्रोही, रुपक बनबासी, पदम गौतम, जीत कार्की, स्वागत नेपाल, देवी नेपाल, रासा, निराजन बतास, विमला 'केयरलेस', लेखाराम सापकोटा, भुपेन्द्र ति_िम्सना, एकादेशको गगनराज, जोतारे धाइबा, बलराम दाहाल, गीता सापकोटा, अनुपमा, करारा, गीता सिह, अम्बीका िसंह, अाजु स्मारीका सिह, विष्णु बहादुर सिह, हेम बाबु लेखक, धिरज 'त्रीवेणी', खोलाघरे 'साइलो', अगीव बनेपाली, नारायण निरासी, रेणुका भट्ट, राधा कणेल, सप्रेम अर्चना, विभोर बराल, रवी भण्डारी, नारायणी देवकोटा, लोकेन्द्र बाजारा, बालकृष्ण लामिछाने, विवस बलिभद्र कोइराला, शेखर अस्तीत्व, स्वप्नील स्मृती, विपिन 'किरण' सम्म आइपुग्दा नेपाली गजलले धेरै आरोह अवरोहहरु पार गरिसकेको छ ।

अचेल संख्यात्मक र गुणत्मक दुवै हिसावले गजल सम्पन्न हुदै गइरहेको छ । यो सुखद कुरा हो गजलका निम्ति । साठीको दशकको उत्तराद्र्वसँगै गजलको लोकपि्रयता झन्झन् चुलिदैछ । रेडियो पत्र-पत्रिका र कुनै पनि साहित्यिक गोष्ठीहरुमा गजल बजेको, छापिएको र बाचन गरिएको छैन भने कार्यक्रम नै अधुरो उपुरो लाग्ने गर्दछ । यसर्थ यसो भन्न सकिन्छ गजलले सनैःसनैः नेपाली साहित्यमा जवर्जस्त उपस्थिती जनाउँदै छ/जनाएको छ ।
यो लेख विषेशतः काफियाका सन्दर्भमा केन्द्रित गर्न खोजिएको हो । हुन त 'म' समालोचक होइन पनि र गजलको समालोचना गर्ने हैसियत पनि छैन म'मा । र, पनि एउटा पाठकको हैसियतले केही सर्जकका गजलहरुका बारेमा टिप्पणी गर्न बसेको छु । हरेक सर्जकले रचना गर्दा आफ्नो रचनालाई कुनै न कुनै प्रतिक वा विम्वहरुका सहायताले कुनै न कुनै कुरालाई सङ्केत गरेका हुन्छन् । ताकि रचनाले पाठक एवम् स्रोताहरुको मन छोओस् र जीवन र जगतका हरेक पाटा र बाटाहरु मध्ये कुनै न कुनैको सही र सार्थक नेतृत्व गरोस् । र त्यसको निमित्त सर्जकले कुनै एउटा विधालाई अवलम्बन गर्नै पर्ने हुन्छ । र, आजका अधिकांस सर्जक स्रष्टा, द्रष्टा, नया र पुरानाहरुले आफ्नो मनको गाठो विसाउन 'गजल-चौतारी' रोज्ने गरेको देखिन्छ ।
गजल सास्त्रीय विधा हो । यो देख्न, सुन्न र पढ्नमा जति सजिलो महसुस हुन्छ, लेख्नमा त्यतिकै कठिन छ । 'रुद्र मिश्रले' भने जस्तै गजल लेखिदैन बरु निर्माण गरिन्छ । हुनपनि गजल निर्माण गर्दा गजलका भित्री र बाहिरी तत्व घटकहरुको सम्पूर्ण ज्ञान हुनु अत्यावश्यक छ । साहित्यका अन्य विधाहरु सामान्य विधागत ज्ञान भएर वा नभएर पनि लेख्न सकिन्छन् । किन्तु गजलका निमित्त सामान्य ज्ञानले पुग्दैन ।
अचेल घरदेश र परदेश जहा पनि गजल लेख्नेहरुको ओइरो लाग्न थालेको छ । यो ओइरो सँगै राम्रा र नराम्रा दुवै प्रवृत्तिहरु पनि भित्रिरहेका छन् । गजलका निमित्त नकारात्मक प्रवृत्ति आत्मघाती नै हुन्छ । तसर्थ यहा काफिया प्रयोगका सन्दर्भमा सकारात्मक र नकारत्मक दुवै प्रकृति/प्रवृत्ति को बारेमा कोट्याउने प्रयास गरिएको छ ।

उत्तरमा सेतो हिमाल, हासेको यो देश मेरो
डाफे मयूर मुनाल सँग, नाचेको यो देश मेरो

कहा छ र यस्तो संसार, ठाउठाउमा खोज्दा पनि
सयौ थुङ्गा फूलका माला, गाँसेको यो देश मेरो

वीर शहिद पुर्खा मेरा, भक्ति अमर लखनहरु
खुकुरीका धारले बैरी, मासेको यो देश मेरो

-रुवेन पुन / दीपााजिल

यो गजलमा आंशिक शब्द काफियाको सुन्दर प्रयोग गरिएको छ । आंशिक काफियाले गजलको लय चेतनालाई भङ्ग गर्छ भन्ने 'म'हरुलाई दरिलो थप्पड पनि हो यो । गजलको मतलाको दुवै 'मिसरामा' राखिएका क्रमशः 'हाँसेको/नाचेको' दोस्रो शेरमा प्रयुक्त 'गाँसको' तेस्रो शेरमा प्रयुक्त 'मासेको' वर्णगुच्छ तुकहरु नै काफिया हुन । हेरौ :-
- हासेको = ह् + आ + स् + ए + क् + ओ
अर्थात् हा + से + को = हासेको

- नाचेको = न् + आ + च् + ए + क् + ओ
अर्थात् ना + चे + को = नाचेको

दोस्रो शेरमा पर्युक्त-
- गासेको = ग् + आ + स् + ए + क् + ओ
अर्थात् गा + से + को = गासेको

तेस्रो शेरमा उल्लेखित
- मासेको = म् + आ + स् + ए + क् + ओ
अर्थात् मा + से + को = मासेको


माथिको सुत्र हेर्दा
हासेको वर्णगुच्छको
'हा' मा 'आकार' छ
'से' मा 'एकार' छ
'को' मा 'ओकार' छ
त्यसगरी हमकाफियामा प्रर्युक्त नाचेको वर्णगुच्छमा आएको
'ना' मा 'आकार' छ
'चे' मा 'एकार' छ
'को' मा 'ओकार' छ
त्यसगरी दोस्रो शेरको गासेको कफियामा
'गा' मा 'आकार' छ
'से' मा 'एकार' छ
'को' मा 'ओकार' छ
भन्ने तेस्रो शेरको मासेको को
'मा' मा 'आकार' छ
'से' मा 'एकार' छ
'को' मा 'ओकार' नै आएको छ ।
यसर्थ यो गजलमा काफियाको सार्थक प्रयोग गरिएको छ । तथापी कोट्याउदै जादा 'समापक' दोष भेटिन्छ र अन्य दोषहरु पनि भेटिन सक्छन् तर आज विशेषतः काफिया सम्बन्धि मात्र लेख केन्द्रित भएकाले अन्यतिर जानु असान्दार्भिक हुनसक्छ । अव अर्को गजलको उदाहरण हेरौं :-

मधेसी र पहाडेको बात नलगाउ
मान्छेवीच सानो ठूलो जात नलगाउ

अधिकार बराबर लिने दिने खेलमा
होस गरे साम्प्रदायिक मात नलगाउ

बल्ल तल्ल दशक पछि हाइ साचो भाछ
देशमा फेरि अर्को कुनै आपत नलगाऊ

-इन्द्र नारथुङगे (sahityaghar.com)

यो गजल भाव प्रधान्यताका हिसावले उत्कृष्ट छ । गजलको मतलामा प्रयुक्त 'बात/जात' पूर्ण काफिया हुन् भने दोस्रो शेरमा 'मात' काफिया आएको छ । त्यसैगरी अन्तिम शेरमा सर्जकले 'आपत' लाई काफियाका रुपमा छानेको देखिन्छ । यो गजल ६ वटा शेरमा आवद्ध थियो, यहा तीनवटा शेर मात्र लिइएको छ । अन्य तीनवटा शेरहरुमा 'खात, हात, साथ' जस्ता काफियाहरु राखिएको छ । हेरौं :-
- बात = ब् + आ + त
- जात = ज् + आ + त
- मात = म् + आ + त
- खात = ख् + आ + त
- हात = ह् + आ + त
- साथ = स् + आ + थ
- आपत = आ + प + त

माथि उल्लेखित बात, जात, मात, खात, हात, साथ, जस्ता काफियाका रुपमा आएका वर्णगुच्छहरु समस्वर युक्त छन् र सबैले आंत अर्थात् आंअ् आकार र अकारको भार बोकेका छन् भने 'आपत' काफिया (आ+अ+अ) आकार + अकार + अकारको रुपमा आएकाले वात, जात, जस्ता (आकार + अकार) बोकेका काफियाको हमकाफियाको रुपमा आउन मिल्न सक्दैन तसर्थ यहा पूर्णतः 'काफिया विचलन दोष' स्पष्ट रुपमा आएको छ । र, यसलाई सुधार्न खोज्दा पनि कसैगरी सुधार्न नसकिने अवस्था सर्जकले राखेका छन् । 'आपत' शब्दलाई 'आत' वा 'पात' बनाएर समस्वरयुक्त काफिया बनाएको खण्डमा पनि गजलको भाव र मर्म नै खल्वलिने अवस्थामा छ । साथै 'आपत' काफियाकै कारणले गजलमा यति, गति पनि खल्वलिएकाले 'लय भङ्ग दोष' स्पष्ट रुपमा देखा पर्छ । सर्जकले अलिकति ध्यान दिएर ६/६ वटा शेर भएको गजलमा अन्तिम अर्थात् 'आपत' काफिया प्रयोग गरेको शेर नै हटाइ दिएको भए 'काफिया विचलन दोष' खप्नु पर्ने थिएन । तर, यसले गजललाई फजल वा अगजल मात्र बनाएन बरु सर्जककै गजलकारितामा पनि प्रश्न चिन्ह खडा गर्न सक्छ । त्यति मात्र होइन गजलको उसो त यो गजल होइन र विशुद्ध फजल हो । किनकि काफिया विहिन वा विगि्रएको रचना गजल मानिदैन ।
त्यसै गरी पाचौ शेर/पंक्तिमा पर्युक्त 'साथ' काफियाले वात, जात, मात, हात, खात, जस्ता 'पूर्ण शब्द काफिया' को भार बोक्दैन । यदि सर्जकले 'आंशिक शब्द काफिया' प्रयोग गर्दा गजलको मतला खण्डमै ध्यान दिएको भए 'काफिया रखाइ दोष' आउने थिएन । किन्तु यो अक्षम्य दोष भने होइन । बडे-वेड गजलकारहरुका पनि यस्ता त्रुटीहरु जानेर वा नजानेर कालान्तर देखि आजसम्म आइनै रहेका छन् । यसो भन्दैमा हामीले पनि त्रुटी गर्नुपर्छ भन्न खोजेको चाहि होइन ।
कुनै पनि सर्जकले म कुन विधामा कलम चलाउँदै छु ? के का लागि लेख्दै छु ? अनि त्यो विधाका आधारभूत मूल्य मान्यताहरु के-के हुन ? र तिनलाई कहा-कहा र कसरी कसरी संयोजन राख्दै/गर्दै लैजाने ? भन्ने बारेमा गहनतम भएर नसोच्यो भने वा अल्पज्ञानकै आधारमा रचना गर्दा वा आवश्यक सावधानी नअपनाउदा वा भाव र विचारमा बग्दै जादा अन्यत्र ध्यान नदिदा वा सामान्य पढे सुनेकै भरमा रचना गर्दा वा अन्य कुनै कारणले यस्ता भुलहरु हुने गर्दछन् । किन्तु जे-जस्ता कारणले भएपनि 'काफिया विहिन' रचना गजल मानिदैनन् । गजल प्रति सामान्य चासो राख्ने पाठक एवम् श्रोता जो कोहीले पनि यस्ता दोषहरु छुट्याउन सक्ने क्षमता राख्दछन् ।
नेपाली गजलमा विस्तारै समालोचकहरु पनि जन्मिदैछन् । यो गजलका निम्ति सुखद पक्ष हो । किन्तु यो सँगसँगै विकृति पनि भित्रिरहेका छन् । आफ्नो अलिकति नजिकको छ भने उसको कमजोर रचनालाई (यहासम्म कि फजललाई समेत) बढाई चढाई सगरमाथाको चुचुरो बनाउने र अलिक टाढाको छ भने (त्यो क्षेत्र जाती लिङ्ग धर्म राजनीति जे पनि हुनसक्छ) राम्रो गजललाई पनि गलत व्याख्या/अपव्याख्या गरेर दोषी देखाउन खोज्ने प्रवृत्ति नेपाली गजलकै निम्ति हानिकारक हो ।
हुदा हुदा अचेल त आफै फजल लेख्ने फजलकारहरु अरुका गजलमा समालोचना लेख्दै (त्यो पनि उल्टो सुल्टो भट्याएर) ठूला र बरिष्ट बन्न खोज्दै स्वघोषित समालोचक बन्दैछन । दुई चारवटा गजल लेख्ने, व्याख्या गर्ने र सम्पादक बन्ने प्रवृत्तिले गाज्दै गयो भने स्वयं व्यक्ति र गजलकारिता ! दुवै धरापमा पर्ने निश्चित हुदा हुदै पनि अरुका खुट्टा तान्न नछोड्ने 'म'हरुले बेलामै नसोचे स्वयंका हात काटिन सक्छन् भनेर हेक्का सम्म राखेको देखिदैन ।
ए……स्वघोषित 'म'हरु गजल के हो ? किन लेखिन्छ ? के का लागि लेखिन्छ ? र, कसरी लेखिन्छ ? भन्ने तिर ध्यान देऊ । फजल लेख्दै गजलका 'राष्ट्रपति' समालोचक बन्ने धृष्टता गर् यौ भने तिमीहरुलाई आम पाठक स्रोता र सर्जकहरुले वहिष्कृत गर्ने छन् । आफु पनि फजल लेख्ने र गजल प्रतियोगिताका महान निर्णायक न्यायधिस बन्दै फजललाई नै पुरस्कृत गर्नेहरुलाई समेत पाठक एवम् सर्जकहरुले बहिस्कृत गर्दैछन्/गर्नेछन् ।
काफिया रहित 'टाउका विहिन शरिर जस्ता' गजल नामका फजल लेख्दै समालोचक बन्न खोज्नेहरु हो ! यदि समालोचक, व्याख्याता, अनुसन्धानदाता, गजल गुरु, बन्ने रहरै छ भने बाटो खुल्ला छ गजलमा निपूर्ण बन्दै सही सही व्याख्या समालोचना गर्न सक्छौ । हैन भने अकविता लेखेर कविताको ! अकथा लेखेर कथाको ! अगजल लेखेर गजलको ! समालोचना गर्ने अधिकार न मलाई छ न गालिव लाई, न मीरतकी मिर लाई थियो न ज्ञानुवाकरलाई, न लली घनु प्रााजल र देवीलाई छ न तिमीहरुलाई नै ।
यदि तिमीहरु गजललाई साचिक्कै माया गर्छौ भने आउ केही तिमीहरु सिकाउ केही हामी सिकाउछौं । हामी वीच भएका रहेका कमजोरी हटाउदै गजललाई वास्ताविक गजल बनाउन तिर अग्रसर हौ । हैन भने औषधी तितै हुन्छ खाए खाउ नखाए नखाउ । नखाए आफैं…॥

- श्रीजन श्री
अनाम मण्डली मलेसिया
०१०-५३३४१०६

गजल

-यदुराज राई

पाएर सबैथोकहरु तिमीलाई घुमाउनुको सौख छ म मा
बन्धनहरु भेला भई बैठक बसने चोक छ म मा

आज या त भोली मर्छु ठेगान छैन जिन्दगीको
ओखतीले छुदै नछुने त्यस्तो एउटा रोग छ म मा

विछोडको पीडा खप्न नसकी आँशु झरी जान्छ
बिछिप्त भई दुखेकै बेला भावना पोख् छ म मा

पिरतीको नाप तौलमा तिमी धार्नी म बिसौली
फेरी आज यस्तै गरी मन मुटुको जोख् छ म मा
-मलेसिया

गजल

-सन्तोष माबुहाङ्ग

बस्नुको त टुङ्गो छैन वासको कुरा नगर
जे मिल्छ त्यही खाउला गाँसको कुरा नगर

हामी आफै फस्या छौ अभावको दलदलमा
अरु नै डुबिरहेको भासको कुरा नगर

मजबुरी गरी खानेको त यस्तो हालत छ
अरुको घरमा बस्ने दासको कुरा नगर

स्वार्थ नै स्वार्थ भरिएको यो संसार भित्र
सहयोग मिल्छ भन्ने आसको कुरा नगर

ज्युदै छदा त यहाँ कसैले हेर्दैनन भने देखि
मरे पछि जे जे होस लासको कुरा नगर

बसन्तपुर, तेह्रथुम
अहिले- मलेसिया

कथा: सपना

-भिम स्नेही लिम्बु

एउटा आकर्षक बस्तुको गुणले मान्छेको अन्तरमनलाई कति मोहीत पार्दछ एउटै चेतनको शब्दले मानिसको मस्तिष्कमा कति प्रभाव पार्दछ एउटै भयले मान्छेको जिन्दगीलाई बारम्बार किन तसा्रई रहन्छ यो एउटा म पात्रले भयप्राद सपनाको दश्य देखे पछि भनेको हो । म ब्युँझेर यसरी लेखिरहेको छु ।
मैले घरको चुलोमा आगो ताप्न छोडेको तीन साल पुग्नै लाग्यो । त्यतिनै भयो गोठमा गाईबस्तुको गोबर नसोहोरेको । अनि घर पछाडीको धारामा स्नान नगरेको । आज गहिरो निन्द्राको सपनामा सबै सबै देखे । त्यो देउरालीको उकाली गोरेटो विच विचमा बर पीपलका जोडी बृक्षहरु । साँच्चै त्यो पल बिर्षेको छैन । त्यो बर पीपलको शितल बृक्षहरुमा सधै म अनि सपना घण्टौ बसेर प्रेमको शंवाद अनि दिल्लगी र एक अर्कामा ठेलाठेल गथ्र्यौ । त्यो कति आनन्दको कि्रडा थियो मात्र जिन्दगी भरीको अविश्मरणीय क्षण । हामी विच एउटै ब्यवहार बाँकी थियो जुन विवाह पछि लोग्ने स्वास्नीमा हुन्छ ।
सदा झै म त्यो दिन पनि गराँसे डाडाको बजार भर्न उकालो चढिरहेको ्थिए । उही स्थान उही बर पीपलका बृक्षहरुको फेदमै मेरो प्रतिक्षामा बसिरहेकी थिई 'सपना' । बोलाउदै उनको समिप जान मुस्किल भईरहेको थियो । किनभने उनी अति अब्यवस्थित पारामा बसेकी थिई । तर उनी ब्यवस्थित र सुरक्षीत ठान्थी की आफूलाई जवकी उनी निर्ठुक्क थिई । मैले ठाने जुन सुरक्षको आवरणले छोपेको छ मानव उत्पतीको पृथ्वी । उनको छेवैमा गएर सोधे- 'यति अव्यवस्थित किन बसेकी सपना यो बेला पराईले देखे भने के होला ?'
तव मुस्कुराएर सपना बोली,- 'हो ऋतु मैले कल्पना गर्न थालेको छु, जव तिमी मेरो सामु हुन्नौ म आफूलाई अति अब्यवस्थित र असुरक्षीत भएकी देख्छु । यी सब कुराहरुको तिमी संरक्षक बनन ल, ऋतु ! मेरो विन्ती छ ।' अप्ठ्यारो काईदामा बोले म- 'हत्तेरी तिमी सपना पनि ! मैले यो विषयमा कुरा गरेको हो र जसको सुरक्षामा म खटिएको छु कतै आक्रमणकारीहरुको आँखा लाग्ला भनेर पो त तिमीले कुरो बुझेनौ तिम्रो त्यो मेडी …।' हतपत सपनाले आफूले लगाएको मेडी हेरी तल निहुरीएर जहा मेडीको पछाडी पट्टीको भाग उनको चाकले थिचेकी थिई । तव पो रुन थाली सम्हालिन थाली । के सपनाले मेरो मनको परिक्षण गरेकी हो धेरै बर्ष पछि आज स्मृतिमा प्रश्न चिन्ह खडा भएको छ मेरो सामु ।
धेरै दिन पश्चात मैले सपनालाइृ भेटेर मलेसिया जाने निर्णय सुनाए । धन आर्जन गरेर जीवन उज्वल बनाउला हाम्रो विवाह पछि छोराछोरीलाई सुख सँगले पालौला पढाउला । सन्तान प्रतिको चिन्ता उनीसामु ब्याक्त गरे । तर उनी एकोहोरी रहेकी थिई । उनी रुदै यति मात्र बोली- 'खोले सिस्नु यही खाऔला, यहीको पाखा भित्तामा पाखुरा बजारौला, भाग्यमा जे छ त्यही भोगौला । के थाहा मलेसिया जानेहरुको भरोसा हुन्न भन्दछन ।' उनी झन डाँको छोडेर रुन थाली ।
म दोमन भए किनकी एकातिर विदेश गएर धन कमाईएला भन्ने ठुलो आकंक्षा अर्को तिर सपनाको विन्ती । विवाह पछि म सँग बसेर खोले सिस्नो खाएरै पनि उ स्वतन्त्र बाँच्छे भने सम्पन्नताको अनुभुती र कल्पना गर्दीनन भने विवाह गरे के भो त तर अस्ति मात्र किसनले सुजनासँग अनुरोध गरेको प्रश्नको स्मरण भयो 'सुजन तिमीले विवाह गरेपछि के ज्ञान पायौ वा कस्तो महसुस गर् यौ ?' प्रति उत्तरमा सुजन बोलेको थियो- 'प्रकृतिको विनास गर्न सकिन्छ तर निर्माण गर्न सकिन्दैन भन्ने ज्ञान पाँए ।'
सायद सुजनको छोरो भईसकेको अनुभुती होला त्यही भएर किसन मात्र मुसुमुसु हाँसिरहेको थियो । म त प्रकृतिपुजक बन्न रुचाउने ब्याक्ति हुँ । यसरी विनास विध्वांस गर्ने पट्टी मन नगए पछि पुन सपनालाई सान्त्वना र आश्वसानको मन छोडी राखेर राजधानीको मार्गतिर प्रस्थान गरे । जुनवेला म स्वयं अध्याँरोमा यात्रा गर्ने यात्री भएको थिएँ । म काहा पुग्छु के हुन्छु मेरो गन्तब्य कहा हो आधा यात्रा मै पो अवरुद्ध हुन्छु कि भन्ने भयले तसा्रई रहयो । जसो तसो मलेसिया आईपुगियो । तर केवल तीन चार महिना वित्न नपाउदै मेरो कान सम्म नराम्रो सन्देश आईपुग्यो 'सपनाले आत्माहत्या गरेर मरी' ।
म झस्किए । कुरा बुझ्दा उनलाई बलजफ्ती तीनचार जना पुरुषद्धारा बलात्कृत गरिएछ । त्यो बेला उनले बोलेकी याद आयो- 'हो ऋतु ! मैले कल्पना गर्न थालेकी छु जव तिमी मेरो सामु हुन्नौ म आफूलाई अति अब्यवस्थित र असुरक्षीत भएकी देख्छु ।'
म झण्डै लडे । थुचुक्कै बसे । विचरीले अन्तिम प्राण सम्म मलाई सम्झी होली । मलाई धिक्कारी होली । अव मेरो मन जिउने प्रवल आकंक्षाहरु सघर्ष गर्ने साहास आफन्तको माया आदी सबै उनको आत्माहत्याको सन्देश सँगै मरेर गए । हत्या भएर गए । म संवेदना शुन्य जिजिविशा सुन्य जिएको छु मुर्दा समान ।
निक्कै भयो गोविन्दराज भट्टराईको 'सुकरातका पाईला' उपन्यास पढिरहेको । उक्त उपन्यास भित्रका नायक अनन्तको ब्याथा ब्यवहार जीवन जस्तै मेरो जीवन रुपान्तरण भएको छ । दिलदुःखी जन्तरेले हिजो फोन गरेको थियो 'भाई सकेन' आज समाप्त गर्ने भनेपछि एउटा कृष्णविवर र बाँकी सुनसान शिर्षक पढिसिध्याएँ । पढिसकेपछि मलाई लाग्यो मैले यो पुस्तक नपढेको भए हुन्थ्यो ।
मलाई अनन्तले पिरोल्यो । अनन्तको अध्यारो जिन्दगीमा पूर्णिमा कहिल्यै नउदाउने गरेर डुब्यो । औषी जस्तो कालो रातमा अनन्त अदृश्य भयो । विलिन भयो । अव अनन्तको समाप्त हुदा ऋतुको महत्व र अस्तित्व नै रहयो कहा यस्तै सोच लिएर बिछ्यौनामा पल्टे । निन्द्रा भन्दा बढी उपन्यासले पिरोलेको थियो । के अनन्तको मार्ग मैले पनि पछ्याउनु पर्छ म झन कति पिरोलिएँ । कति खेर निदाएर सपना देख्न थाले । म सुतिरहेको थिए । अचानक मेरो सामु सपना प्रकट भई । म अझै सुतिनै रहेको थिएँ । सपनाले मेरो कपाल सुम्सुम्याई र बोली- 'उठ ऋतु ! यसरी बेवारीसे अवस्थामा यो सुनसान ठाउँमा तिमी एकैछिन पनि नसुत । हेर आज आफ्नो घर भन्दा धेरै टाढा देशमा तिमी नसुत । चाडै ब्युझन ऋतु म तिमीलाई मेरो बस्ने देशमा लैजाउला । उ पर हेर त मेरो बाटो आज तिमीलाई हिडाई दिउला त्यो बाटोमा । कति मजा आउछ त्यो बाटो हिड्दा कति शितल हुन्छ त्यहा यात्रा गर्दा ।'
मैले सपनाको आँखा चोरेर पर भनेको ठाउँतिर हेरे त्यहा एउटा विशल बृक्ष देखे । रुखको बोटमा बाटेको बाक्लो डोरी तुर्लङ्ग एकमान्छे भन्दा अलिक माथि झुण्डिएको थियो । उक्त डोरी रुखको टुप्पो सम्म मात्र देखिन्थ्यो ।
सपना त्यो डोरीबाट तलमाथि कति सजिलै यात्रा गरिरहेकी थिई । डराँए अनि मुण्टो फर्काए फेरी सपना मेरो छेवैमा बसेकी थिई । मैले उसको बाटोमा नजानलाई नक्कल गरे । एकछिन जोडले कामे सास फ्याले अन्त्यमा मुख बाँए । सपना घोप्टो परेर रुन थाली । मैले अन्तिम सास जानेबेला भने:
मेरो मृत लासलाई जति छोएपिन
फर्कन्न अव कहिल्यै अति रोएपनि
उ झन जोडले रुन थाली । उहीवेला अनन्त प्रकट भयो । देखियो । अनन्त मेरो सामुन्य आएर बोल्यो- 'नरोउ सपना ! ऋतु मरेको छैन' अनि मलाई भन्न थाल्यो अनन्तले,- 'ऋतु ! तिमीले सजाय भोग्नै पर्छ । तिम्रो कारणले सपनालाई कति पीडा भो अन्त्यमा तड्पी तड्पी मर्न आत्माहत्या गर्नु पर् यो । के तिमीले यो महसुस गरेको छौ एउटा नारीलाई साहारा दिन नसक्नेले नारी स्वतन्त्रता र प्रकृतिपुजकको नारा लायौ किन किन यो भावना आत्मामा पाल्यौ जव पुर्णिमाको निम्ती मैले प्राण त्यागे तव सपनाको लागि तिमीले प्राण त्याग्नु पर्छ भनेर मरेको नक्कल गरेको हो तिमीले सपना सँग प्रण गरेका सम्झौताहरु बिष्र्यौ सत्यको जित हुन्छ भन्ने थाहा पाउदा पाउदै असत्यको पछि नदौड । सत्यको ऐनालाई तिमीले मान्नु पर्छ ।'
सपना मलाई हेरिरहेकी थिई । अनन्त म नब्युझेकोमा रिसले आगो भएको थियो । अनन्तको हातमा लौरो थियो । त्यही लौरीले मेरो जोडी गोडामा हिर्कायो । म चिच्याएँ बल गरेर ऐया… । सँगै सुतेको रवीको खुट्टाले मेरो दुई गोडालाई थिचेको रहेछ । एक्कासी बल गरेर झट्कार्दा रवीको खुट्टो भित्तामा बजि्रन पुग्यो । म विपनामा छिचोल्ने गरी सपनामा कराएकोमा रवी तीन छक्क परेको थियो । सपनाले पिरोल्न सम्म पिरोल्यो । डरलाग्दो सपनाले मेरो सशरिर कामिरहेको थियो । छि ! कस्तो अशुभ सपना के संकेतिक अपसगुनको सपना हो यो त्यो मैले देखेको सपना पनि कुनै विभ्रान्ती भैदिए हुन्थ्यो भन्ने लाग्यो । उठेर ढोका उर्घादा नौलो विहानी मेरो स्वागतमा खुलिरहेको थियो ।

फाक्चामारा ४ तेह्रथुम
हाल मलेसिया
०१०२१८८०२४

एक्योरियम र मेरो देश

-देवेन्द्र सुर्केली

म घुम्छु
जताततै घुम्छु
आँखाले देखेको देश
र पाइलाले टेकेको जमिनमाथि
मैले नदेखेको
इश्वरहरुले छरेको ढुंगामाथि
खोला र समुन्द्रमाथि
लाग्छ मलाई
यो देश 'एक्योरिम' नै हो ।
यो देश मान्छेहरुले काँचको भाडामा पनी भरेर
भूरा छोडेर स्वतन्त्र जिउन दिएजस्तै
मैले नदेखेको इश्वरहरुले
विशाल भाडामाथि
ढुंगा माटो हावापानी भरेजस्तै ।

म घुमिरहन्छु मेरो नाक नठोक्किएसम्म
भुराहरु काँचको दिवारमा ठोक्किएजस्तै
म स्वतन्त्र छु
भुराहरु एक्योरियममा स्वतन्त्र रहेजस्तै
एक्योरियम जो हो -त्यो मेरो देश हो
हावापानी समिश्रण रहेको
एक्योरियम भित्र जे छ मेरो देशभित्र त्यही छ
वैज्ञानिक पद्दतिबाट जडान गरेर
क्रमशः अ_िक्सजन फाल्छ
र एक्योरियममा यस्तो हुन्छ
-भुराहरुको बेला भएपछि
मान्छेहरुले आहारा गर्छन्
त्यसैले मान्छेको पनि बेला भएपछि
मैले नदेखेको इश्वरले खोसेर लैजान्छ ।
फरक यति हो -
भुराहरु आफ्नो इश्वर देख्छन्
म मेरो इश्वरलाई देख्दिनँ ।

हाल- मलेसिया
प्रतिकि्रयाको लागि :-
desunone@yahoo.com

न्यू यिअर

-दिलदुःखी जन्तरे

झरेर पातहरु
नाङ्गो ईस्वीको गाछमा
मुना पलाएर
फेरी पातहरु
नुतन कोपिला पलाएर
फूल्यो न्यू यिअर
अत्तर फूलको सौन्दर्य
कसले सक्छ नकार्न
फूलको ईतिहाँस हेर्दा
आजसम्मको अभिलेखमा
ऐजेरु बनेर ईतर
फूल्न सक्दैन फूल सौन्दर्यले
जो न्यू यिअर नै किन नफूलोस
अक्सर ईस्वीको गाछमा
केवल न्यू यिअर मात्र फूल्छ
ब्यक्तिगत वासना छरेर
र हुन्छ सुघन्धित
दुई हजार दश बर्षे ईस्वीको गाछमा
फूल्दै आएको न्यू यिअर
लामो ईतिहाँस हुदा हुदै
ऐजेरु पत्रदल बनेर
कसङ्ग तङ्वे
न्हु दयाँ भिन्तुना
ल्होछार
ल्होसार
नयाँ बर्ष
अरु थुप्रै ऎजेरु बनेर
फूल्न ललायित छ
साम्रज्य रंग बनेर
अतिक्रमण अत्तर छरेर
संसारमा एउटा मात्र फूल भए जस्तो
अरु फूलको वासना नभए जस्तो
बेला
याम
समय
आए पछि
सबै फूलहरु फूल्छन
आफ्नै रंगले
अफ्नै ढंगले
गाछ अनसारले
न्यू यिअर मात्र फूल हैन ।

यतिबेला
फूलेको छ न्यू यिअर
यो याम
यो समय
यो बेला
त्यसैले फगत भन्नुपर्छ
सिर्फ ह्याप्पी न्यू यिअर ।

बसन्तपुर तेह्रथुम