भी।सि। विश्वयुद्धमा तर मल्लयुद्धमा मृत्यु

-जीवन देवान गाउँले

जन्म-मृत्यु जीवनको प्रकृया हो । जन्मेपछि मर्छ जो कोही पनि । फरक भनेको मरन हो । मरेपछिको अवस्था एकै हुनसक्छ तर मृत्यु फरक-फरक हुन्छ । कति सम्मानित मृत्यु मर्छन् कति अपमानित मृत्यु मर्छन त कति मर्दारहेछन् लज्जास्पद । गएको आईतवार मात्र जीवन त्यागेका तुलाराम तामाङको मृत्युलाई उदाहरण लिऔ । धेरै सुतेका सुतेकै मर्नेहरुको लर्कोमा परेर उनले पनि सामान्य मृत्यु बेहोरे । तर जहाँ बसेर उनले जुन अवस्थामा जीवन त्यागे त्यही नै सरमलाग्दो भयो । उनको परिवार तथा स्वदेशवासीहरुले के भएर मरे भनेर सोधे ठ्याक्कै यही नै भएर मरेका हुन भन्ने लाजमर्दो जवाफ दिन सकस नै हुन्छ ।
मलेसिया - यो यही देश हो जहा गोर्खा सेनाको नाममा नेपालीहरुले लडाकु खेल खेले । युद्ध कौशल साहास ईमान्दारीताको अकवरी नमुना भए जसले गर्दा गोर्खा भन्ने वितिकै बहादुरीताको कसी लगाउनै नपर्ने भयो । वीरगति प्राप्त गरे तर झुकेनन् दुश्मनको अघि अनि हटेन युद्ध मैदानबाट एक कदम पछाडि । त्यसैले गोर्खाली सेनाका स्थानीय प्रत्यक्षदर्शीहरु त्यतिबेला मनमनै कामना गर्थे रे -ूयदी आफ्नो सन्तानमा पनि गोर्खाली रगत र तागत भर्न पाए उतिकै बहादुर हुने थिए होला ! ू ।
मलेसियामा नेपालीहरु गोर्खा सैनिकको रुपमा प्रवेश गरेको कुरो ईतिहास बोल्छ । उनै गोर्खा सेनाले मलेसियामा नेपालीहरुको लागि थोरै विर्ता जोड्न सक्षम भए । जसले गर्दा पछिल्लो समयमा आएर गोर्खा सैनिकका तक्मा पाएकाहरुले गोर्खा गार्डस्को हैसियतमा पुन बहादुरीताको अभ्यास गर्ने अवसर पाए । त्यतिन्जेलसम्म त गोर्खा सेनाको सान मान प्रतिष्ठा ईज्जत कायमै थियो र गोर्खा गार्डस्को रुपमा कार्यरतहरुले स्थानियवासीहरुबाट बहादुरीताको सम्मानमा सलाम पाउथे । तर वैदेशीक रोजगारको लागि मलेसिया खोलीएपछि भने भित्रिनेहरुको ओईरो लाग्यो र गोर्खाली सान मान सम्मान प्रतिष्ठा खिईदै गयो अनि बहादुर खिनौरे देखिन थाल्यो । अझ नेपालका मेनपावर कम्पनीहरुले खसीको टाउको देखाएर कुकुरको मासु बेच्न थालेपछि अर्थात गोर्खा सेनाको तक्मा देखाएर लारे-लुरे भारे-भुरे छनौटा-पनौटा योग्य-अयोग्य सबैलाई गोर्खा गार्डस्को नाममा सप्लाई गर्न थालेपछि गोर्खाली बहादुरीताको झन विजोग भयो ।
मलेसिया - यो माटो यही हो जहा बहादुर गोर्खा सेनाको नाममा नेपाली रगत बग्यो । मार्नु जन्यो मर्नु जान्यो तर झुक्न कहिल्यै जानेन । जसले गर्दा वीरगति प्राप्त गोर्खा शरिरले यो भूमिमा सम्मानीत समाधी पायो । दसी खोज्न नेगरी सेम्बीलन राज्यको सेगामात र पेराक राज्यको ईपोमा गए हुन्छ जहा वीरगति प्राप्त गरेका गोर्खाली सेनाहरुको समाधी सुरक्षीत छ र अझतक ति वीर गोर्खाली सेनाको सम्झनामा बि्रटिस सेनाले बर्षेनी सलामी चढाउछ । तर यो यही माटो हो जहा विना मूल्यको महत्वहीन नेपाली रगत दिनानु पोखिरहन्छ आजाभोली । सन् २००५ तिर हुनुपर्छ माईडिनको आँगनमा नेपाल हाउसलाई साक्षी राखेर ईण्डोनेसिया गुण्डाहरुले दुईजना नेपालीलाई ठहरै पारे र अहिले मिनी नेपाल मानिने एरियामा उदाण्ड मच्चाउदै परिक्रमा गरे । तर पैताला अटाउन गह्रो हुनेगरिको नेपाली टाउकाहरुका भीडले टुलुटुलु हेरिरहयो । केही क्षण पश्चात पुलिस प्रशासन आयो र ढलेको लासलाई ठेगान लगायो । त्यसपछि यो घट्नाको प्रत्यक्षदर्शीको रुपमा रहेका स्थानियवासी झस्के र त्यतिबेलै शंका गरे - ूकि त गोर्खा भनेका नेपाली होईनन् या त गोर्खा सेनाको गाथा एउटा दन्त्य कथा हो ू । यो नेपाली बाहुल्यता भएको क्षेत्रमा विदेशीको हातबाट निरिह प्राणीलाई जस्तो गरि नेपाली टाउको गिडिदाको परिणती हो । तर यो घट्नामा नेपालीहरुले मुटु छामे नाडी विचार गरे र यति बुझे -अब नेपालीको नशामा गोर्खाली रगत र तागत बग्न छाडिसक्यो । व्यवहारत त्यस्तै देखियो त्यतिबेला ।
अनि यो यही भूमि हो जहाँबाट क्या। रामबहादुर लिम्बूले दोस्रो विश्वयुद्ध लडे र भि।सि। जिते । भि।सि। त्यो तक्मा हो जसलाई वेलायतका महारानीले सलाम ठोक्छ । यो भुमिमा गोर्खाली विजयको ज्युदो साक्षी हुन - भि।सि। क्या। रामबहादुर लिम्बू । तर उनकै आँखा अगाडि उनले नै भि।सि। जितेको भूमिमा हामी नेपालीहरु पटक-पटक हारिरहेका छौ यतिबेला । अस्तिमात्र एउटा मल्लयुद्धमा एकजना नेपाली हारेको पत्तो पाईयो । युद्ध हारेपछि पत्तो पाईएको युद्धभूमि थियो -जलान सिलाङस्थित होटल ट्राभल्स । शनिवार नै युद्ध मैदानमा प्रवेश गरेका कम्बोडियाली महिला र नेपाली पुरुष लडाकुबिचको मल्लयुद्ध आईतवार विहान ४ वजे रोकियो जब लडाकु तुलाराम तामाङ कहिल्यै नउठ्नेगरि ढल्यो । यो मल्लयुद्ध जति लाजमर्दो युद्ध हो यो हार झन कैयौ बेसि लज्जास्पद हार हो । यो हार पछि स्थानियवासीहरुले हर नेपालीलाई बहादुरीताको कसीमा नघोट्लान भन्न सकिन्न । किनभने झट्ट सुन्दा मल्लयुद्धमा हार्नु भनेको नामर्द हो न कि बहादुर नै ।
मल्लयुद्ध सुन्दै लाजमर्दो युद्ध हो । त्यसैले के कसरी कस्ता हतियार प्रयोग गरिन्छ जस्ता कुराहरु नखोतलौ । तथापी युद्ध युद्ध नै हो । तुलारामले पनि फरक किसिमको युद्ध लडे र मृत्युवरण गरे । त्यसो त मलेसियाको माटोमा मृत्युवरण गर्ने तुलाराम मात्र एक्लॊ नेपाली हैन । धेरै नेपाली सुतेका सुतेकै भएका छन कोही को ज्यान दुर्घटनामा गुमेको छ । तर मल्लयुद्धमा नै नेपालीको चोला उठेको यो पहिलो घट्ना हुनु पर्छ । यद्धपी युद्धमा मर्नेहरु कोही शहिद हुन्छन कोही शहादत प्राप्त गर्छन त कोही प्राप्त गर्छन वीरगति । अव हेर्नु छ मल्लयुद्धमा जीवन गुमाएका तुलाराम मगर के हुने हुन कतै पलंङ्गमा सुतेको अवस्थामा मरेर शहिद हुनेको पंक्तिमा उनी पनि पर्ने हुन् कि !



for comment,- g1gaunle@yahoo.com